سقوط تاریخی توکن Mantra: یک بحران دیگر در بازار رمزارزها؟

در تاریخ ۱۳ آوریل ۲۰۲۵، بازار رمزارزها شاهد یکی از چشمگیرترین فروپاشی‌های قیمتی بود؛ توکن Mantra (با نماد OM)، که توکن بومی بلاک‌چین Mantra برای دارایی‌های واقعی توکنیزه‌شده است، در کمتر از ۲۴ ساعت بیش از ۹۰٪ از ارزش خود را از دست داد.

این رویداد به سرعت توجه جامعه رمزارزی را به خود جلب کرد و بسیاری آن را با بحران‌هایی مانند فروپاشی LUNA و FTX مقایسه کردند.

در صبح روز ۱۳ آوریل، قیمت توکن OM در حدود ۶.۳ دلار معامله می‌شد، اما با گذشت چند ساعت، ارزش آن به کمتر از ۰.۵۰ دلار کاهش یافت. این کاهش ناگهانی منجر به ریزش بیش از ۹۰٪ از ارزش بازار OM شد که در آن زمان حدود ۶ میلیارد دلار برآورد می‌شد.

ارزش بازار توکن Mantra

در حالی که بسیاری از معامله‌گران این سقوط را نشانه‌ای از «کلاهبرداری بیرون کشیدن فرش (این اصطلاح استعاره‌ایه از اینکه وقتی کسی از زیر پایت فرش رو می‌کشه، زمین می‌خوری)» (Rug Pull) دانستند، هیچ نشانه‌ روشن و رسمی از چنین عملی در دست نیست.

برخی تحلیلگران معتقدند این ریزش شدید به دلیل نقدینگی‌های بی‌پروا یا الگوریتم‌های معاملات خودکار بوده است.

Rug Pull یعنی: سازندگان یک پروژه رمزارزی (مثلاً یک توکن جدید) بعد از جذب سرمایه یا بالا بردن قیمت توکن، ناگهان همه سرمایه‌ها یا نقدینگی موجود را از پروژه خارج می‌کنند و فرار می‌کنند، در نتیجه ارزش توکن به نزدیک صفر می‌رسد و چیزی برای سرمایه‌گذاران باقی نمی‌ماند.

در پی این اتفاق، جی‌پی مولین (JP Mullin)، یکی از بنیان‌گذاران پروژه Mantra، با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی X (توئیتر سابق) نسبت به نگرانی‌ها پاسخ داد. او ضمن تأکید بر اینکه تیم پروژه همچنان فعال است و قصد ندارد فعالیت خود را متوقف کند، آدرس تأیید شده کیف پول حاوی توکن‌های تیم را منتشر کرد.

همچنین تیم Mantra اعلام کرد که این فروپاشی ناشی از اقدامات مستقیم آنها نبوده و به دلیل “نقدینگی‌های بی‌احتیاطانه” ایجاد شده است. با این حال، در زمان نگارش این مقاله، پاسخ دقیق‌تری از سوی تیم پروژه در خصوص دلایل واقعی این بحران منتشر نشده است.

یکی از سرمایه‌گذاران بازار رمزارز با نام گوردون در یک پست نوشت: «تیم باید به این موضوع پاسخ دهد، وگرنه توکن OM به صفر نزدیک می‌شود. آیا این بزرگ‌ترین کلاهبرداری از زمان LUNA/FTX است؟»

این نوع اظهار نظرها، نشان‌دهنده از بین رفتن اعتماد بخشی از بازار به پروژه‌هایی است که وعده‌های بلندپروازانه می‌دهند اما در عمل شفافیت کافی ندارند.

پیش از این بحران، پروژه Mantra در حال گسترش سریع فعالیت‌های خود به‌ویژه در خاورمیانه بود. در ژانویه ۲۰۲۵، این شرکت قراردادی به ارزش یک میلیارد دلار با گروه سرمایه‌گذاری DAMAC در امارات امضا کرد.

بر اساس این توافق، دارایی‌هایی مانند املاک، دیتاسنترها و دیگر دارایی‌های فیزیکی DAMAC روی بلاک‌چین Mantra توکنیزه می‌شدند.

همچنین در فوریه ۲۰۲۵، Mantra موفق به دریافت مجوز فعالیت به‌عنوان ارائه‌دهنده خدمات دارایی مجازی (VASP) از سوی نهاد نظارتی دارایی‌های مجازی دبی (VARA) شد.

این مجوز به Mantra اجازه می‌دهد تا در امارات متحده عربی، به‌عنوان صرافی ارز دیجیتال، کارگزار، مشاور سرمایه‌گذاری و ارائه‌دهنده خدمات مدیریتی فعالیت کند.

برخی تحلیلگران، ورود Mantra به بازار خاورمیانه را گامی استراتژیک در راستای پاسخ به تقاضای بالای سرمایه‌گذاران املاک برای محصولات توکنیزه‌شده می‌دانند؛ چرا که چنین محصولاتی امکان تأمین مالی پروژه‌ها و انتقال سرمایه را ساده‌تر و سریع‌تر می‌کنند.

اگرچه هنوز اطلاعات دقیقی درباره عامل اصلی ریزش قیمت OM منتشر نشده، اما چند احتمال وجود دارد:

1. نقدینگی‌های شدید و ناگهانی: برخی گزارش‌ها حاکی از لیکوئید شدن گسترده موقعیت‌ها به دلیل کاهش ناگهانی قیمت هستند.

2. فقدان اعتماد سرمایه‌گذاران: با توجه به تاریخچه برخی پروژه‌ها، کاربران به‌ویژه پس از بحران‌هایی مانند FTX و LUNA نسبت به پروژه‌های کمتر شفاف حساس شده‌اند.

3. افزایش ریسک‌های قانونی و نظارتی: برخی منابع به نگرانی‌هایی در خصوص رعایت قوانین حفاظت از داده‌ها (مثل GDPR) و نگرانی از استفاده از داده‌های کاربران برای آموزش مدل‌های هوش مصنوعی اشاره می‌کنند.

4. نبود استانداردهای تنظیم‌گری برای بازار AI و توکن‌های مرتبط: نبود یک چارچوب قانونی شفاف می‌تواند پروژه‌هایی مانند Mantra را در معرض ریسک‌های قانونی قرار دهد.

پیش از این، برخی کاربران به‌طور عمومی اعلام کردند که X (پلتفرم سابق توئیتر) کاربران را به‌صورت پیش‌فرض در فرآیند جمع‌آوری داده برای آموزش مدل‌های AI مشارکت داده است؛ اقدامی که در اتحادیه اروپا تحت بررسی قانونی قرار گرفته و از سوی نهاد نظارتی حریم خصوصی ایرلند (DPC) بررسی می‌شود.

از سوی دیگر، پرونده حقوقی در حال جریان بین ایلان ماسک و کمیسیون بورس و اوراق بهادار ایالات متحده (SEC) که به تأخیر در افشای خرید سهام توئیتر مربوط می‌شود، ممکن است پروژه‌های تحت حمایت وی، از جمله xAI و Mantra را نیز تحت تأثیر قرار دهد.

ماجرای سقوط توکن Mantra بار دیگر به فعالان بازار رمزارزها یادآوری می‌کند که در کنار فرصت‌های بالقوه‌ای که پروژه‌های نوآورانه در حوزه بلاک‌چین و دارایی‌های توکنیزه‌شده ارائه می‌دهند، ریسک‌های اساسی نیز وجود دارد.

نبود شفافیت، نوسانات شدید، و احتمال بروز بحران‌های قانونی یا امنیتی می‌توانند به راحتی باعث از بین رفتن اعتماد بازار شوند.

سرمایه‌گذاران باید پیش از ورود به چنین پروژه‌هایی، بررسی دقیق‌تری از تیم، نقشه راه، مجوزهای قانونی، و میزان شفافیت اطلاعات داشته باشند. دنیای رمزارزها با سرعت در حال تحول است، اما همچنان نیازمند اصول پایدار و مقررات مشخص برای حمایت از کاربران و ایجاد ثبات در بازار است.