در حالی که بازار NFT طی سال‌های اخیر دچار نوسانات شدیدی شده، یکی از بخش‌هایی که بیش از همه تحت تأثیر رکود این بازار قرار گرفته، وام‌دهی مبتنی بر NFT است.
بر اساس گزارشی از پلتفرم تحلیلی DappRadar که در تاریخ ۲۷ مه ۲۰۲۵ منتشر شده، حجم و فعالیت بازار وام‌دهی NFT به طرز چشمگیری کاهش یافته و این بازار اکنون در حالتی از رکود و انتظار برای یک جرقه‌ی احیا قرار دارد.
طبق داده‌های DappRadar، حجم کلی بازار وام‌دهی NFT از اوج خود در ژانویه ۲۰۲۴ که حدود ۱ میلیارد دلار بوده، به تنها ۵۰ میلیون دلار در ماه مه ۲۰۲۵ رسیده است. این یعنی کاهش خیره‌کننده‌ای معادل ۹۷٪ در کمتر از ۱.۵ سال.
سارا گرگرلاس (Sara Gherghelas)، تحلیل‌گر ارشد DappRadar، در این گزارش اعلام کرده:
«برای اینکه این بازار از حالت زنده‌ماندن به مرحله رشد و پایداری برسد، نیاز به محرک‌های جدید و بنیادی دارد. یکی از این محرک‌ها، ورود دارایی‌های دنیای واقعی (Real-World Assets) به بازار NFT است.»
به عقیده‌ی تحلیل‌گران، توکنیزه‌کردن دارایی‌های واقعی مانند املاک، زمین، آثار هنری فیزیکی و دارایی‌های دارای بازده می‌تواند وثیقه‌های قابل اعتماد و باثبات‌تری نسبت به NFTهای فعلی فراهم کند.
این دارایی‌ها همچنین می‌توانند اعتماد سرمایه‌گذاران و وام‌دهندگان را افزایش داده و پایه‌ای تازه برای بازسازی بازار ایجاد کنند.
از آغاز سال ۲۰۲۴ تاکنون، بازار وام‌دهی NFT با افت در تمامی شاخص‌های کلیدی مواجه شده است:
-
فعالیت وام‌گیرندگان: کاهش ۹۰ درصدی
-
تعداد وام‌دهندگان فعال: کاهش ۷۸ درصدی
-
میانگین مبلغ وام‌های NFT: از ۲۲,۰۰۰ دلار در سال ۲۰۲۲ به ۴,۰۰۰ دلار در ماه مه ۲۰۲۵، یعنی افت ۷۱٪
فعالیت‌های مربوط به وام‌گیرندگان و وام‌دهندگان در بخش وام‌دهی NFT کاهش چشمگیری داشته است
گرگرلاس در این باره توضیح می‌دهد:
«این ارقام نشان می‌دهند که کاربران یا روی دارایی‌های کم‌ارزش‌تر وام می‌گیرند، یا رویکردی محافظه‌کارانه‌تر نسبت به لوریج اتخاذ کرده‌اند.»
حجم کلی معاملات و فعالیت بازار در حوزه وام‌دهی NFT نسبت به رکوردهای بالای سال‌های گذشته به‌طور چشمگیری کاهش یافته است
میانگین مدت زمان وام‌های NFT نیز از حدود ۴۰ روز در سال ۲۰۲۳ به ۳۱ روز در سال ۲۰۲۵ رسیده است. این کاهش مدت می‌تواند حاکی از تمایل کاربران به استقراض‌های کوتاه‌مدت برای تأمین نقدینگی فوری و بازی‌های تاکتیکی در بازار باشد.
یکی از دلایل عمده رکود بازار وام‌دهی NFT، افت قابل توجه بازار کلی NFT است. بر اساس گزارش DappRadar، در سه‌ماهه اول سال ۲۰۲۵، حجم معاملات بازار NFT به ۱.۵ میلیارد دلار رسیده، در حالی که در مدت مشابه سال گذشته ۴.۱ میلیارد دلار بود — یعنی کاهش ۶۱٪.
گرگرلاس در ادامه گزارش می‌گوید:
«وقتی ارزش وثیقه‌ها کاهش پیدا می‌کند، طبیعی است که فعالیت‌های وام‌دهی هم افت کنند. البته موارد استثنایی معدودی وجود داشته‌اند که توانسته‌اند جایگاه خود را حفظ یا بازسازی کنند، اما این‌ها استثنا هستند، نه قاعده.»
علیرغم وضعیت دشوار فعلی، تحلیل‌گران DappRadar بر این باورند که بازار وام‌دهی NFT هنوز به پایان نرسیده و در حال تطبیق با شرایط جدید است. به گفته گرگرلاس:
«مدل‌های ساده‌ای که در دوران بازار گاوی موفق بودند، برای شرایط فعلی که کاربران محتاط‌تر شده‌اند، کارایی ندارند. اما این بدان معنا نیست که بازار نابود شده — بلکه در حال تغییر مسیر است.»
محرک‌های بالقوه برای احیای بازار NFT Lending
-
ورود دارایی‌های واقعی توکنیزه‌شده: مانند املاک، وسایل لوکس، آثار هنری یا حتی اوراق قرضه سنتی.
-
طراحی زیرساخت‌های هوشمند جدید:
-
امکان وام‌های بدون وثیقه (Undercollateralized Loans)
-
سیستم امتیاز اعتباری کاربران (Credit Scoring)
-
استفاده از هوش مصنوعی برای ارزیابی ریسک و تطبیق وام‌دهنده و وام‌گیرنده
-
-
ابزارهای آسان‌تر برای وام‌گیری کاربران NFT
-
افزایش تنوع در کاربردهای NFT و وثیقه‌ها
شاید یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های بازار NFT Lending این بوده که بیشتر NFTها جنبه‌های کلکسیونی یا هنری داشته‌اند و نه کاربردی. در حالی که اگر NFTها بتوانند به دارایی‌هایی کاربردی و قابل‌اعتماد برای وثیقه تبدیل شوند، مسیر تازه‌ای برای رشد این بازار باز خواهد شد.
در نتیجه بازار وام‌دهی NFTها امروز در شرایطی بحرانی قرار دارد، اما اگر زیرساخت‌ها بازتعریف شوند، دارایی‌های واقعی وارد بازی شوند و اعتماد مجدد در بازار ایجاد شود، این صنعت می‌تواند احیا شود — شاید نه به شکل گذشته، بلکه در قالبی کاربردی‌تر، هوشمندتر و باثبات‌تر.
همان‌طور که گرگرلاس در پایان گزارش خود اشاره می‌کند:
«اگر موج بعدی NFT Lending بر پایه کاربرد واقعی، طراحی بهتر و فرهنگ دیجیتال ساخته شود، این بازار می‌تواند دوباره به نقطه اوج برسد — اما این بار به شکلی پایدار و بادوام.»
