اشباع خرید یا Overbought، به شرایطی می‌گویند که اعتقاد بر این است که سطح فعلی قیمت، بالاتر از ارزش ذاتی یا منصفانه سهام است. به طور کلی اشباع خرید حرکت اخیر و کوتاه مدت قیمت سهام را توصیف می‌کند و این انتظار را منعکس می‌کند که بازار در آینده نزدیک، قیمت را اصلاح می‌کند. اشباع عموما از تحلیل تکنیکال تاریخچه قیمت سهام نتیجه می‌شود اما ممکن است گاهی از تحلیل فاندامنتال نیز استفاده شود. عموما سهامی که در اشباع خرید است، شاید کاندیدای مناسبی برای فروش باشد.
وقتی یک سهام تحت فشار مداوم رو به بالا قرار گرفته باشد و از نقطه نظر تحلیل تکنیکال منتظر یک اصلاح باشیم، گفته می‌شود که در منطقه اشباع خرید قرار داریم. روند صعودی ممکن است به دلیل اخبار مثبت در مورد شرکت یا صنعت یا بازار باشد. فشار برای خرید موجب افزایش قیمت سهم شود و می‌تواند قیمت را بسیار بیشتر از آنچه معامله‌گران انتظار دارند افزایش دهد در این زمان بسیاری از معامله‌گران این شرایط را اشباع خرید می‌نامند و انتظار برگشت قیمت را دارند.
نحوه شناسایی نقطه اشباع خرید با RSI
تحلیل تکنیکال برای شناسایی نقاط اشباع خرید محاسبات پیچیده‌ای را در اختیار معامله‌گران قرار می‌دهد. در دهه ۱۹۵۰ جورج لین اسیلاتور استوکاستیک را توسعه داد که حرکت‌های اخیر قیمت را بررسی کرده و تغییرات قریب الوقوع در مومنتوم و روند قیمت سهام را شناسایی می‌کند. این اوسیلاتور بعدها به پایه و اساس اندیکاتوری تبدیل شد که اندیکاتور پایه جهت شناسایی اشباع برای سهام است و امروزه به آن شاخص قدرت نسبی (RSI) می‌گوییم. RSI با استفاده از فرمول زیر قدرت حرکات قبلی قیمت را طی یک دوره اخیر (معمولا ۱۴ روزه) اندازه گیری می‌کند:
RSI=100-100/(1+RS)
در این فرمول پارامتر RS نسبت متوسط حرکت رو به بالا به رو به پایین را در یک بازه زمانی مشخص نشان می‌دهد. هنگامی که RSI به بالای ۷۰ می‌رسد، نشان می‌دهد که قیمت سهام وارد منطقه اشباع خرید شده است و بازار باید با فشار نزولی در کوتاه مدت اصلاح شود. بسیاری از معامله‌گران برای تایید سیگنال RSI از کانال‌های قیمت مانند باندهای بولینگر استفاده می‌کنند. هنگامی که RSI به بالای ۷۰ رسیده و قیمت به باند بالایی بولینگر اصابت کرد، تحلیلگران منتظر یک کاهش در سهام هستند.
در اینجا مثالی از یک نمودار با RSI بالای ۷۰ آورده شده است که نشان می‌دهد در اشباع‌خرید هستیم.
در نمودار بالا هنگامی که قیمت به اشباع فروش اندیکاتور RSI (زیر ۳۰) سقوط کرده پس از آن شاهد افزایش قیمت در ماه اکتبر بوده‌ایم. همین شرایط زمانی که قیمت به اشباع‌خرید رسیده و اندیکاتور RSI به بالای ۷۰ در ماه فوریه رفته صادق است. در اینجا نشان می‌دهد سهام یک اصلاح یا حرکت به سمت پایین خواهد داشت.
اشباع خرید از نظر فاندامنتال
به طور سنتی، شاخص استاندارد ارزش سهام نسبت قیمت به درآمد (P/E) بوده است. تحلیلگران و شرکت‌ها برای شناسایی قیمت مناسب برای یک سهام خاص، عموما از نتایج گزارش یا برآورد درآمد آن شرکت استفاده می‌کنند. اگر P/E سهام بالاتر از صنعت یا شاخص مربوط به خود باشد، ممکن است سرمایه‌گذاران ارزش آن را بیش از حد ارزیابی کرده و از خرید آن چشم‌پوشی کنند. این نوعی از تحلیل فاندامنتال است که از فاکتورهای اقتصاد کلان و صنعت جهت تعیین قیمت مناسب برای سهام استفاده می‌کند.
اشباع خرید از نظر تکنیکال
تحلیل تکنیکال به معامله‌گران این امکان را داده است تا از اندیکاتورها برای پیش‌بینی قیمت سهام استفاده کنند. این اندیکاتورها قیمت، حجم و مومنتوم اخیر سهام را اندازه گیری می‌کنند. معامله‌گران با استفاده از ابزارهای تکنیکال سهم‌هایی را که در معاملات اخیر بیش از حد ارزش‌گذاری شده‌اند، شناسایی کرده و از آنها به عنوان اشباع خرید یاد می‌کنند.
برخی از معامله‌گران از کانال‌های قیمتی مانند باند بولینگر (Bollinger Bands) برای کشف مناطق اشباع استفاده می‌کنند. وقتی قیمت به باند بالایی در باندهای بولینگر می‌رسد، احتمالا در منطقه اشباع خرید است.
اشباع فروش یا Oversold به چه معناست؟
اصطلاح اشباع فروش به شرایطی گفته می‌شود که دارایی در قیمتی پایین‌تر از ارزش ذاتی یا منصفانه‌اش معامله شود و پتانسیل بازگشت قیمت به بالا را داشته باشد. ممکن است سهام مدت‌ها در شرایط اشباع فروش باقی بماند، اشباع فروش به این معنی نیست که افزایش قیمت به زودی رخ خواهد داد. بسیاری از اندیکاتورهای تکنیکال می‌توانند سطوح اشباع خرید و اشباع فروش را تشخیص دهند. این اندیکاتورها ارزیابی خود را بر اساس قیمت حاضر نسبت به قیمت‌های پیشین انجام می‌دهند. همچنین می‌توان از مبانی فاندامنتال برای اینکه ببینید آیا دارایی زیر ارزش ذاتی خود معامله می‌شود یا خیر استفاده کنید.
اشباع فروش به شما چه می‌گوید؟
اشباع فروش برای یک معامله‌گر فاندامنتال به این معناست که دارایی زیر ارزش واقعی‌اش در حال معامله است. تحلیلگران تکنیکال معمولا وقتی در مورد اشباع فروش صحبت می‌کنند، یک اندیکاتور مدنظرشان است. البته هر دو روش معتبر است اگرچه دو گروه از ابزارهای مختلفی برای تعیین شرایط اشباع فروش استفاده می‌کنند.
اشباع فروش از نظر فاندامنتال
از نظر فاندامنتال اشباع‌فروش زمانی رخ می‌دهد که سرمایه‌گذاران احساس کنند سهام (یا هر دارایی دیگر) زیر ارزش واقعی خود در حال معامله است. این کاهش ارزش می‌تواند در نتیجه اخبار ناخوشایند در مورد شرکت، چشم‌انداز ضعیف برای پیشرفت شرکت، عدم تمایل سرمایه‌گذاران به صنعت مورد نظر یا افت کل بازار باشد.
به طور سنتی، شاخص استاندارد ارزش سهام، نسبت قیمت به درآمد (P/E) بوده است. تحلیلگران و شرکت‌ها برای شناسایی قیمت مناسب یک سهام خاص، عموما از نتایج گزارش یا برآورد درآمد آن شرکت استفاده می‌کنند. اگر P/E سهام به زیر دامنه تاریخی خود سهام برود یا به زیر P/E متوسط صنعت برسد، ممکن است سرمایه‌گذاران سهام را در حال اشباع‌فروش دیده و اقدام به خرید آن برای سرمایه‌گذاری بلند مدت کنند.
به عنوان مثال سهامی که در طول تاریخ در P/E بین ۱۰ تا ۱۵ معامله می‌شده است اگر به یکباره P/E این شرکت به ۵ برسد، این سیگنال به سرمایه‌گذاران ارسال می‌شود که نگاهی دقیق‌تر به بنیان‌های شرکت بیندازند. اگر شرکت هنوز قوی باشد، سهام ممکن است به اشباع‌فروش رسیده و یک گزینه خوب برای خرید باشد. اما باید تجزیه و تحلیل دقیقی انجام داد چراکه ممکن است دلیل خوبی وجود داشته باشد که سرمایه‌گذاران دیگر به شرکت علاقه‌مند نباشند.
اشباع فروش از نظر تکنیکال
معامله‌گران می‌توانند از اندیکاتورهای تکنیکال نیز برای تعیین سطوح اشباع‌فروش استفاده کنند. یک اندیکاتور تکنیکال تنها قیمت فعلی را با قیمت‌های پیشین مقایسه می‌کند و داده‌های بنیادین را در نظر نمی‌گیرد. شاخص مقاومت نسبی (RSI) حرکات قیمت را طی یک دوره اخیر (معمولا ۱۴ روزه) اندازه گیری می‌کند.
هنگامی که اندیکاتور RSI به زیر ۳۰ سقوط می‌کند، به معامله‌گران این سیگنال صادر می‌شود که ممکن است سهام در منطقه اشباع‌فروش قرار گرفته باشد. این به معنای آن است که قیمت در یک سوم پایین‌تر از محدوده قیمتی اخیر خود در حال معامله است. هنگامی که قیمت وارد شرایط اشباع فروش شد، بسیاری از معامله‌گران منتظر می‌مانند تا نشانه‌هایی از افزایش را مشاهده کنند چراکه قیمت بلافاصله افزایش پیدا نمی‌کند و ممکن است مدت‌ها طول بکشد تا روند صعودی آغاز شود. بعضی از معامله‌گران منتظر می‌مانند تا RSI خط ۳۰ را رو به بالا بکشند و در آن زمان خرید می‌کنند.
همچنین بعضی دیگر از معامله‌گران از کانال‌های قیمت مانند باندهای بولینگر برای ردیابی مناطق اشباع‌فروش استفاده می‌کنند. وقتی قیمت به باند پایین می‌رسد، احتمالا در منطقه اشباع فروش است. در این مورد نیز معامله‌گران ابتدا صبر می‌کنند تا قیمت دوباره شروع به افزایش کند سپس وارد معامله خرید می‌شوند.
نمونه‌هایی از اشباع فروش با استفاده از تحلیل فاندامنتال و تکنیکال
در نمودار بالا، قیمت یک سهام را با دو اندیکاتور در زیر آن مشاهده می‌کنید. اندیکاتور بالایی RSI و اندیکاتور پایینی P/E است.
تفاوت بین اشباع خرید و اشباع فروش
اشباع فروش شرایطی است که دارایی در پایینترین سطح قیمتی اخیر خود معامله می‌شود یا بر اساس داده‌های فاندامنتال زیر قیمت ذاتی در حال معامله است در حالی که اشباع خرید دقیقا عکس این موضوع است. وقتی قیمت یک دارایی در بالای محدوده قیمتی اخیر خود در حال معامله باشد، گفته می‌شود که سهام در شرایط اشباع خرید است. باید توجه داشت که اشباع خرید یا فروش دستور ورود یا خروج از سهم را نمی‌دهند بلکه هشداری صادر می‌کنند تا قیمت را بیشتر بررسی کنید.
محدودیت‌های استفاده از اشباع فروش
بعضی از معامله‌گران به اشباع‌فروش به عنوان یک سیگنال خرید نگاه می‌کنند در حالی که این شرایط تنها یک هشدار است. این هشدار به معامله‌گران می‌گوید که سهام در زیر محدوده قیمت خود در حال معامله است. در بسیاری از مواقع پس از صدور سیگنال اشباع فروش، قیمت باز هم افت می‌کند. حتی اگر سهام یا دارایی ارزش بسیار بالایی داشته باشد، ممکن است پیش از آن که شروع به افزایش قیمت کند، تا مدت‌ها شاهد نزول قیمت سهم باشیم. به همین دلیل بسیاری از معامله‌گران منتظر می‌مانند تا علائم حرکت قیمت را مشاهده کنند و سپس وارد معامله می‌شوند.
منبع: Investopedia
