دستگاه آیودی (IUD) یک وسیله برای پیشگیری از بارداری است که در رحم قرار میگیرد. بسته به نوعی که استفاده میشود این روش میتواند تا چندین سال از بارداری پیشگیری کند. البته در صورتی که قصد داشته باشید نسبت به بارداری اقدام کنید با مراجعه به پزشک میتوانید آنها را از داخل رحم خارج کنید.
اطلاعاتی درباره دستگاه آیودی
نمونههایی از دستگاه آیودی که کاربرد زیادی دارد شامل IUD مسی و IUD هورمونی است. مدل مسی یک دستگاه کوچک Tشکل است که از جنس پلاستیک یا مس ساخته میشود و بهطور مداوم مقداری یون مس را وارد رحم میکند که مانع از لقاح اسپرم و تخمک میشود. این دستگاه میتواند تا ۱۰ سال برای پیشگیری از بارداری مناسب باشد.
نمونههای هورمونی نیز بهآرامی هورمون پروژسترون را آزاد میکند که باعث ضخیم شدن دیواره رحم میشود و از این راه قادر است باعث پیشگیری از بارداری شود، کارایی این مدل نیز تا ۵ سال است. بعد از قرصهای ضد بارداری، دستگاه آیودی زنان دومین مورد محبوب جهت پیشگیری از بارداری است.
در سراسر جهان حدود ۲۳ درصد از بانوان از این دستگاهها استفاده میکنند. کسانی که قصد دارند بعد از زایمان این دستگاه را قرار دهند، معمولا باید ۴ هفته بعد از آن اقدام کنند همچنین در دوران شیردهی نیز مشکلی برای میزان شیر افراد بهوجود نمیآورد.
افرادی که نمی تواند از دستگاه IUD استفاده کنند
مواردی وجود دارد که فرد نمیتواند از این دستگاه استفاده کند که برخی از آنها عبارتند از:
- فردی که باردار است، قبل از کارگذاری دستگاه آیودی حتما باید از این مورد را چک کنید.
- درصورتی که فرد به یک عفونت مقاربتی فعال مبتلا باشد.
- افرادی که مبتلا به سرطان رحم هستند.
- اگر به مس حساسیت دارید یا دچار بیماری ویلسون(نوعی بیماری ژنتیکی که باعث تجمع مس در بدن میشود) هستید نباید از نمونههای مسی استفاده کنید.
- کسانی که به بیماری شدید کبد یا سرطان سینه دچار شدهاند نیز در صورت تمایل به استفاده از آیودی برای جلوگیری از بارداری بهتر است از نمونههای هورمونی استفاده نکنند.
- مواردی که فرد دچار خونریزی شدید و غیرعادی واژینال باشد نیز پیش از استفاده از دستگاه باید این مشکل را برطرف کند.
اقدامات لازم برای قرارگیری آیودی در رحم
بهترین کار این است که متخصص زنان دستگاه آیودی را برای شما قرار دهد. در مواردی پزشک از شما میخواهد با انجام آزمایشاتی برای اطمینان از عدم بارداری یا مبتلا نبودن به هیچگونه بیماری مقاربتی را انجام دهید تا مشخص شود که شما گزینه مناسبی جهت این روش در پیشگیری از بارداری خواهید بود.
مدت زمانی که برای قرارگیری این وسیله لازم است حدود ۱۵ دقیقه بیشتر نیست و در صورتی که شما نسبت به درد آن حساس باشید داروی بیحسی در نزدیکی دهانه رحم تزریق میشود. البته میزان حساسیت هر فرد بستگی به مقدار تحمل درد و طول کانال دهانه رحم او بستگی دارد.
بیشتر افراد فرآیند قراردادن آن را بیش از آن که دردناک باشد، ناخوشایند میدانند. برای گشادکردن واژن نیز از دستگاه اسپکولوم استفاده میشود که ممکن است در زمان انجام این کار، گرفتگی خفیفی را احساس کنید.
از زمان قرارگیری تا فعال شدن آن شاید چند روز تا یک ماه طول بکشد. بنابراین بهتر است برای اطمینان بیشتر در این مدت از دیگر روشهای پیشگیری استفاده کنید. IUD هورمونی نیز در حالتی موثر هستند که در ۷ روز اول پریود قرار داده شوند.
مزایای استفاده از آیودی
اگر قصد استفاده از دستگاه آیودی را دارید بهتر است از مزایای آن نیز اطلاع داشته باشید که شامل موارد زیر است:
- تا ۹۹ درصد از بارداری پیشگیری میکند.
- سالهای زیادی دوام دارند و شما را از نگرانی برای فراموشکردن استفاده از قرص یا آمپول ضدبارداری رها میکند.
- مقرون بهصرفه هستند.
- در صورت تصمیم به بارداری یا تغییر روش پیشگیری میتوان بهراحتی آن را از رحم خارج کرد.
- بعضی تحقیقات نیز نشان میدهد که نمونههای هورمونی باعث کاهش خونریزی و دردهای ناشی از قاعدگی میشود.
دستگاه آیودی چه عوارضی دارد؟
بعد از گذاشتن دستگاه آیودی برای جلوگیری از بارداری در رحم ممکن است عارضهای را تجربه نکنید اما در مواردی بعضی افراد دچار سرگیجه، کمردرد و خونریزی خفیف یا لکهبینی میشوند که این موارد معمولا در همان روزهای اول مشاهده میشود.
اما در طول دورهای که از این روش پیشگیری استفاده میکنید امکان دارد برخی از عوارض زیر را مشاهده کنید:
- اگر از آیودی مسی استفاده میکنید ممکن است تا چند ماه اول خونریزی قاعدگی شما را افزایش دهد.
- علائم ناشی از سندرم پیش از قاعدگی را در مواردی برای فرد ایجاد میکند.
- نمونههای هورمونی میتوانند در تنظیم چرخه قاعدگی شما اختلال بهوجود آورد یا کلا از بروز قاعدگی جلوگیری کند.
این موارد از سری عوارض شایع در هنگام استفاده از دستگاه آیودی هستند اما ممکن است در مواردی نادر نیز فرد دچار برخی عارضهها شود که عبارتاند از:
- خارج شدن ناگهانی IUD از رحم: امکان دارد در بعضی افراد دیده شود اگر چنین اتفاقی رخ داد کافی است برای قرارگیری مجدد به متخصص مربوط مراجعه کنید.
- ایجاد زخم یا سوراخ در رحم: اگر این وسیله باعث آسیب به دیواره رحم شود در این صورت علائم آن با خونریزی شدید خود را نشان میدهد بهتر است در این موارد نیز برای چکاپ و جلوگیری از بروز عفونت با پزشک خود مشورت کنید. البته در موارد نادری هم امکان دارد در هنگام قرار دادن IUD سبب سوراخ شدن رحم شود.
- بیماری التهاب لگن (PID): این عارضه نادر در زمانی دیده میشود که در هنگام قرار دادن IUD در رحم همراه با آن باکتری نیز وارد شود.
آیا دستگاه آیودی باعث عفونت میشود؟
در این مورد باید بدانید که احتمال ایجاد چنین عارضهای در ۲۰ روز اول کارگذاری وجود دارد اما بروز آن خیلی شایع نیست. در صورتی که امکان بروز این عارضه، هنگام استفاده از دستگاه آیودی وجود داشته باشد پزشک آنتیبیوتیک را تجویز میکند.
همچنین توجه داشته باشید که این وسیله قرار نیست شما را در برابر عفونتهای مقاربتی (STIS) محافظت کند. برای این منظور شما لازم است از روشهای بازدارنده برای عدم ابتلا به این عفونتها استفاده کنید.
قبل از قرارگیری IUD باید چه مواردی را از پزشک خود بپرسید؟
- آیا استفاده از این روش برای شما توصیه میشود؟ در صورتی که پزشک شما تشخیص دهد این روش برای شما مناسب نیست توصیه میشود از انجام آن صرف نظر کنید.
- چه مارکی برای شما مناسب است؟ از آنجایی که خودتان باید دستگاه آیودی را خریداری کنید حتما پیش از اقدام درباره نوع و مارکی که مناسب شما است با پزشک مشورت کنید.
- آیا وجود IUD برای شریک زندگی شما در زمان رابطه جنسی مشکی را ایجاد میکند؟ اگر قرار باشد این وسیله رضایت جنسی طرفین را با مشکل روبرو کند بهتر است از آن مطلع شوید.
- استفاده از این دستگاه شما را دچار چه عوارضی میکند؟
- آیا لازم است در کنار استفاده از IUD نیاز به دیگر روشهای پیشگیری نیز هست؟
دستگاه آیودی یک روش مناسب و ایمن برای جلوگیری از بارداری است. پس از قرار دادن آنها تا چند سال از بارداری جلوگیری میکند. نمونههای مختلفی از این دستگاه وجود دارد که شما میتوانید متناسب با فیزیک بدنی خود از آنها استفاده کنید. باتوجه به اثرگذاری بالایی که این روش دارد به یکی از محبوبترین راههای پیشگیری از بارداری تبدیل شده است. در این مقاله سعی داشتیم شما را با چگونگی استفاده از آن و عوارضی احتمالی آشنا کنیم.
