همچنان که بسیاری در دهه ۱۹۹۰ پتانسیل اینترنت را درک نمی‌کردند، تکنولوژی بلاک چین (blockchain) نیز امروزه در چنین حالتی به سر می‌برد و قطعا در دهه آینده بسیاری از کسب و کار‌ها به سمت این فناوری خواهند آمد. این در حالی است که اکنون نیز شرکت‌هایی هستند که پیوسته از این فناوری استفاده می‌کنند و در حال ایجاد برنامه‌ها و محصولات کاربردی با استفاده از این فناوری جدید هستند. بلاک چین فناوری زیربنای ارز دیجیتال (Cryptocurrency) است که بیت کوین این فناوری را به جهان معرفی کرد.
امروزه علیرغم بحران جهانی کرونا، صنعت ارز دیجیتال باز در حال توسعه و تکامل خود است. توسعه‌دهندگان زیادی در حال ایجاد کردن محصولاتی بر بالای بلاک چین هستند و از این فناوری نهایت استفاده را می‌برند. تکنولوژی بلاک چین نیز مانند راه‌حل‌های فناوری اطلاعات سنتی دارای چندین مرحله توسعه است و اینک ما در مرحله توسعه سوم هستیم.
نسل اول این فناوری با ظهور بیت کوین آغاز شد که اندیشه یک پول غیر متمرکز را برای ما به ارمغان آورد. این ارز دیجیتال را بسیاری به عنوان غیر متمرکز‌ترین دارایی دیجیتال تلقی می‌کردند. بیت کوین اندیشه طلای دیجیتال را در اذهان ایجاد کرد. این اختراع ساتوشی ناکاموتو (Satoshi Nakamoto) علیرغم خوبی‌هایی که داشت با مشکلاتی نیز مواجه بود.
یکی از این مشکلات، مشکل زمان‌بر بودن تایید تراکنش‌ها و مقیاس‌پذیری شبکه بیت کوین بود. در مواقعی که تراکم در این شبکه زیاد بود، این شبکه واقعا دچار دردسر می‌شد. این مشکل باعث ایجاد رقابت در میان استارتاپ‌های مختلف شد و این استارتاپ‌ها شروع به تلاش برای حل کردن این معضل کردند.
تکنولوژی بلاک چین با ظهور ارز دیجیتال اتریوم (Ethereum) در سال ۲۰۱۳ وارد مرحله دوم خود شد. پروژه‌های نسل دوم بلاک چین مانند اتریوم تنها بر تمرکززدایی پول متمرکز نبودند، بلکه قابلیت‌های دیگری مانند پول برنامه‌نویسی شده و قرارداد‌های هوشمند را نیز ارائه دادند. امروزه اتریوم در عمل تبدیل به پلتفرم برنامه‌های غیر متمرکز و قرارداد‌های هوشمند شده است.
این فناوری نوین و جالب باعث پیشرفت اندیشه‌ها شد و موج جدیدی برای مقابله با محدودیت‌های بلاک چین نسل دوم را به راه انداخت. ویژگی‌های جالبی مانند قرارداد‌های هوشمند که به داخل تراکنش‌ها کدگذاری می‌شدند، افراد بسیاری را جذب کرد و این افراد به فکر توسعه بیشتر این فناوری افتادند.
بلاک چین نسل سوم در واقع آینده تکنولوژی بلاک چین است و پروژه‌هایی که در این طبقه قرار گرفته‌اند، بسیاری از مشکلات بلاک چین‌های نسل‌های قبل را حل کرده‌اند. مدیریت، حریم خصوصی، امنیت، مقیاس‌پذیری و غیره از جمله مشکلات حل شده توسط پروژه‌های نسل سوم است.
این فناوری نسل سوم با ظهور پروژه‌هایی مانند ارز دیجیتال ایاس (EOS)، کاردانو (Cardano) و الگوراند (Algorand) شروع شد. پروژه‌های نسل سوم عمدتا بر حل سه مشکل مقیاس‌پذیری، عدم تمرکز و امنیت متمرکز هستند.
اولویت این پروژه‌ها در رابطه با حل این مشکلات مختلف است و هر کدام از آنها نما‌های متفاوتی دارند. در ادامه ۹ مورد از پروژه‌هایی که در حیطه بلاک چین نسل سوم قرار می‌گیرند را معرفی می‌کنیم. این پروژه‌ها، پروژه‌هایی هستند که باید در سال ۲۰۲۰ زیاد از آنها بشنویم.
آیون (Aion) یکی از پروژه‌های بلاک چین نسل سوم
این پروژه یک سیستم بلاک چینی چند لایه است که مسائلی مانند حریم خصوصی، شفافیت، مقیاس‌پذیری و تعامل را مورد خطاب قرار داده است. آیون ارز دیجیتال بومی این شبکه است.
هدف این پروژه ایجاد ارتباط و تعامل بین بلاک چین‌های مستقل است. این پروژه امتحان خود را پس داده و در خلال بحران‌های اخیر نیز باز سرپا مانده است. این پروژه هدف مهمی در دست دارد و آن مرتبط کردن بلاک چین‌های منزوی است که پیشنهاد بسیار جالبی است و این پروژه را از دیگر رقبا متمایز می‌کند.
الگوراند
بلاک چین الگوراند بلاک چینی با عملکرد بالاست و از یک الگوریتم اجماع جدید بنام گواه اثبات سهام خالص (PPoS) استفاده می‌کند. بنیان‌گذار این پروژه سیلویو میکالی (Silvio Micali) محقق و رمزنگاری برجسته و دارای اعتبار است. اعتبار بنیان‌گذار این پروژه و همچنین اعتبار تیم پشت این پروژه، الگورند را تبدیل به پروژه‌ای جذاب کرده است.
توسعه‌های اخیر الگوراند باعث شده که شرکت‌های اقتصادی بتوانند از بلاک چین‌های نیازمند اجازه و بلاک چین‌های بدون نیاز به اجازه به صورت همزمان استفاده کنند. الگوراند حال تبدیل به پلتفرم مرکبی شده که به کسب و کار‌ها اجازه راه‌اندازی یک بلاک چین مستقل با مجموعه اعتبار‌سنج‌ها و مکانیسم اجماع خود را می‌دهد.
الگوراند نسل دوم جدید‌ترین نسخه از این پروتکل است که عملکرد‌های مختلفی را برای ادغام کسب و کار‌ها ایجاد کرده است. اصول بنیادین لایه یک آن باعث تسهیل توکنی کردن دارایی‌ها، انتقال‌های خرد و ایجاد قرارداد هوشمند می‌شود. تیم این پروژه به کار کردن روی آن ادامه می‌دهد و هدف آنها بهبود مقیاس‌پذیری است. این پروژه بسیار مورد توجه حکومت‌ها و شرکت‌های اقتصادی قرار گرفته است و جذابیت خاصی برای آنها دارد.
کاردانو
کاردانو یکی از پروژه‌های تکنولوژی بلاک چین نسل سوم است که با تحقیق و اسلوب‌شناسی علمی ایجاد شده است و تیم توسعه آن بسیار فعال است. این پروژه از بدو پیدایش تاکنون مدام به توسعه خود ادامه داده است.
تسهیل ایجاد قرارداد‌های هوشمند یکی از قابلیت‌های برجسته کاردانو است. تیم این پروژه می‌خواهد محیطی مقیاس‌پذیر را ایجاد کند که تعامل و امنیت را برای بلاک چین فراهم آورده و در عین حال هزینه‌ها را نیز پایین نگه دارد. کاردانو با نگاه به آینده ساخته شده است و توسعه مداوم آن نیز حاکی از سلامت این شبکه است.
کاردانو دارای سیستم مدیریتی ممتازی در میان دیگر پروژه‌های ارز دیجیتال است. کاردانو در حال کار بر روی یک مدل درآمد بادوام است که برای رشد اکوسیستم و حفظ شبکه درآمد ایجاد کند. این بلاک چین نسل سوم توسط سازمان IOHK پشتیبانی می‌شود و این بسیار مثبت است. این سازمان همواره از استارتاپ‌ها حمایت کرده و وجوه لازم برای امنیت آنها را فراهم کرده است.
ایاس
ایاس پروژه‌ای است که تمرکز اصلی آن مقیاس‌پذیری است، چیزی که بیت کوین و اتریوم در آن مشکل دارند. این پروژه در خلال عرضه اولیه یک ساله خود توانست حدود ۴ میلیارد دلار جمع‌آوری کند. هدف ایاس ایجاد اکوسیستمی برای شبکه‌های مبتنی بر تکنولوژی بلاک چین است و می‌خواهد این شبکه‌ها بتوانند در آن اکوسیستم ادغام شده و حریم خصوصی داده‌ها را حفظ کنند.
این پلتفرم از قرارداد‌های هوشمند برای اجرای به موقع تراکنش‌ها استفاده بهینه می‌کند. ایاس با این انتقاد روبرو است که تعداد تولید‌کنندگان بلاک (block) آن محدود است و این نوعی تمرکز را در این شبکه ایجاد کرده است. البته ایاس می‌خواهد در عمل تبدیل به پلتفرم برنامه‌های غیر متمرکز با عملکرد بالا شود و شاید این مطلب بتواند تا حدی جواب این انتقادات را بدهد.
ایاس نیز مانند کاردانو یکی از اولین پروژه‌های عرصه تکنولوژی بلاک چین نسل سوم است و ارز دیجیتال آن جز ۱۰ ارز دیجیتال برتر از لحاظ حجم بازار است. البته این پذیرش عام است که موفقیت آینده این پروژه را تضمین می‌کند.
آیکون (ICON)
این پروژه بلاک چینی کره جنوبی قصد دارد که جهان را از طریق بلاک چین‌ها به همدیگر متصل کند. این پلتفرم از بدو پیدایش تا کنون بسیار توسعه یافته و دارای خدمات و برنامه‌های کاربر‌پسندی است. بر روی این پلتفرم می‌توان برنامه‌های غیر متمرکز ایجاد کرد و از این پلتفرم می‌توان در زمینه‌های مختلفی مانند بانکداری، آموزش، تجارت الکترونیک و غیره استفاده کرد. پیشنهاد اصلی آیکون ایجاد پلتفرمی است که در آن مشارکت‌کنندگان بتوانند در کنار هم به تراکنش بپردازند.
با استفاده از اکوسیستم متحد آیکون، مشارکان می‌توانند بلاک چین خود را در محیط‌های مختلف راه‌اندازی کنند و همزمان قادر به برقراری ارتباط با یکدیگر باشند. توکن بومی این شبکه نیز ICX نام دارد که نیروی محرکه این شبکه است. این پروژه مشارکت‌های بسیار خوبی را با سازمان‌های مهم برقرار کرده است و در آسیا نیز جایگاهی مستحکم را برای خود ایجاد کرده است.
نانو (Nano)
این پروژه که قبلا Raiblocks نامیده می‌شد، از اصول بنیادین تکنولوژی بلاک چین نسل سوم برای ایجاد محیطی جامع برای مبادله دارایی‌های دیجیتال استفاده می‌کند. ساختار شبکه بلاک نانو طوری طراحی شده که تراکنش‌های سریع و با کارمزد پایین را ممکن می‌سازد. نانو قصد دارد در آینده جایگزین ارزهای فیات شود و کارمزد تراکنش‌ها را به نزدیک صفر برساند. این ویژگی‌های نانو باعث جذب افراد فنی زیادی شده است.
تیم پشت نانو توانست موفقیت خود را از طریق طیف وسیعی از کیف پول‌ها و همچنین از یک ایردراپ مشهور کسب کند. نانو به گونه‌ای متمایز از رقبای خود طراحی شده است و فرایند استخراج در آن وجود ندارد. بنابراین نانو پروژه‌ای دوستدار محیط زیست است و از این منظر حتی از بلاک چین نسل سوم هم فرا‌تر رفته است.
نبلیو (Neblio)
نبلیو یک راه‌حل تجاری متن باز برای کسب و کار‌ها و استارتاپ‌هاست. این پلتفرم مبتنی بر تکنولوژی بلاک چین بسیار سریع و مقیاس‌پذیر است و مجموعه ابزار‌های بی‌نظیری را فراهم می‌کند. کسب و کار‌ها می‌توانند بلاک چین‌های خود را روی این پلتفرم راه‌اندازی کنند و کارایی و امنیت خود را بهبود دهند.
در این پلتفرم، توسعه‌دهنده‌ها می‌توانند از بیش از هفت زبان برنامه‌نویسی استفاده بهینه کنند که از جمله این برنامه‌ها می‌توان به پایتون و جاوا اسکریپت اشاره کرد.
این پلتفرم ابزار‌های مورد نیاز برای ایجاد برنامه‌های غیر متمرکز را در اختیار توسعه‌دهنده‌ها قرار می‌دهد. این پروژه در ابتدا با یک تیم کوچک کار خود را شروع کرد و قیمت کوین آن در حدود دو هفته بعد از عرضه اولیه حدود ۴ برابر شد.
وان چین (Wanchain)
این بلاک چین بر امور مالی سرمایه‌گذاری کرده است و می‌خواهد در آینده جایگزین بانک‌های سنتی شود. ایده این پروژه ایجاد یک کانون مالی بزرگ با حضور بلاک چین‌های زیاد است که متکی بر تعاملی پیشرفته و مدرن باشند. وان چین می‌خواهد بلاک چین‌های اقتصادی خصوصی و عمومی را به همدیگر مرتبط کند و اجازه جریان داده‌های دیجیتال را با استفاده از توکن WAN بدهد.
وان چین خود را به عنوان پلتفرمی مقیاس‌پذیر و دارای تعامل ثابت کرده است. این نوآوری باعث جذب توسعه‌دهنده‌های زیادی در زمینه دی‌فای (DeFi) و پرداخت‌های موبایلی شده است.
این پلتفرم، علاوه بر انتقال ارز در زمینه قرارداد‌های هوشمند و محافظت از حریم خصوصی نیز بسیار کار کرده و نوآوری‌های جالبی ارائه داده است. وان چین پروژه پیشگامی است که پلی بین اتریوم و بیت کوین ایجاد می‌کند و قابلیت تراکنش بین زنجیره‌ای را برای این دو ارز دیجیتال فراهم می‌آورد.
زیلیکا (Zilliqa)
زیلیکا یک پروژه ارز دیجیتال است که قصد دارد تکنولوژی بلاک چین را به کمک یک فناوری شاردینگ (Sharding) پیشرفته بسیار کارا‌تر، سریع‌تر و مقیاس‌پذیر‌تر کند. این پروژه با تحقیقی در دانشگاه ملی سنگاپور شروع شد و در اوایل سال ۲۰۱۹ کار خود را آغاز کرد. شاردینگ منحصر به فرد این پلتفرم به کاربران اجازه می‌دهد که بلاک چین‌های خود را ارتقا دهند. این پروژه از یک مکانیسم استخراج جالب استفاده می‌کند که به نفع محیط زیست است و مدت استخراج زیاد به طول نمی‌انجامد.
این پروژه از بیش از ۲۰ کشور و ۶۰ پروژه مشارکت دریافت می‌کند و می‌توان آن را به عنوان یکی از رقبای اصلی اتریوم به حساب آورد. این پروژه از اشتباهات پروژه‌های بلاک چین نسل دوم درس گرفته و جایگزینی بهتر را برای راه‌حل‌های زنجیره جانبی و خارج از زنجیره ارائه می‌دهد.
نتیجه‌گیری
تکنولوژی بلاک چین برای تغییرات سریع معروف است و ماهیت آن خیلی زود تغییر می‌کند. امروزه صحبت از بلاک چین‌های نسل چهارم می‌شود که این بلاک چین‌ها می‌خواهند هوش مصنوعی را با بلاک چین ترکیب کنند. البته اگر پروژه‌های نسل سوم بتوانند از عهده حل مشکلاتی مثل مقیاس‌پذیری برآیند، ممکن است اوضاع به گونه دیگری رقم بخورد.
اگر مشکلات موجود با استفاده از پروژه‌های نسل سوم حل شوند، دیگر افراد تمایلی برای پیچیده کردن اوضاع و ورود فناوری هوش مصنوعی نخواهند داشت. ما در حال حاضر در مرحله‌ای هستیم که راه‌حل‌های بلاک چینی بهبود یافته و جدید ارائه داده شده‌اند و این راه‌حل‌ها می‌خواهند ارز دیجیتال را به مقبولیت عام برسانند. نظر شما چیست؟ آیا تکنولوژی بلاک چین نسل چهارم لازم است یا با همین فناوری نسل سوم مشکلات حل خواهند شد؟ نظرات خود را با ما در میان بگذارید.
