شرایط ویژه اقتصاد ایران باعث شده است که دیگر نتوان به پارامترهای مشخص از سالیان دور اعتماد کرد و باید بازار را به صورت ماهانه و هفتگی رصد کرد. در این راستا همواره گفته می‌شود که با شروع فصل گرما و افزایش ساخت‌وساز تقاضا برای مقاطع فولادی افزایش یافته و با افزایش رونق، قیمت پروفیل و سایر مقاطع نیز افزایش می‌یابند؛ اما چندین سال است که این گزینه از بین رفته و بازار به پارامترهای دیگری مانند نوسانات ارزی، کمبود انرژی در بخش تولید و چشم‌انداز سیاسی کشور واکنش بیشتری نشان می‌دهد. در ادامه وضعیت بازار پروفیل و علت‌های رکود در بازار آهن و پارامترهایی که بر میزان عرضه و تقاضا تاثیرگذارند را بررسی می‌کنیم.
چشم انداز بازار آهن ایران
تورم افسارگسیخته، اختلال در روند اقتصادی، کاهش منابع انرژی مانند برق و گاز طبیعی در بخش تولید، نوسانات ارز و افزایش نرخ مواد اولیه باعث افزایش بهای تمام‌شده مقاطع فولادی می‌شود. نرخ بالای تورم و در ادامه آن رکود در صنایع مصرف‌کننده فولاد منجر به کاهش میزان تقاضا و کاهش قیمت پروفیل و سایر مقاطع فولادی پس از هر افزایش قیمت می‌شود. مسلماً این چرخه افزایش تورمی و جهشی قیمت و دوره رکودی پس از آن تا زمانی که سازوکار اقتصاد ایران اصلاح نشود، همواره ادامه خواهد یافت.
عوامل مؤثر بر قیمت پروفیل
میزان تورم در اقتصاد و رکود در صنایع مصرف‌کننده، شرایط سیاسی و اجتماعی و میزان تولید داخلی فولاد نقش عمده‌ای در تعیین قیمت پروفیل و قیمت سایر مقاطع فولادی دارند. عوامل اصلی مؤثر بر تعیین قیمت پروفیل شامل موارد زیر است:
- نوسانات ارزی و قیمت دلار
- قیمت جهانی فولاد
- رونق در صنایع مصرف‌کننده
- قیمت مواد اولیه و هزینه تولید
- میزان عرضه و تقاضا
- میزان تورم و چشم‌انداز اقتصادی
عدم ثبات، آفت قیمت پروفیل و بازار آهن
به طور کلی افزایش یا کاهش قیمت پروفیل و سایر مقاطع فولادی به این بستگی دارد که چه میزان محصول به بازار عرضه می‌شود و در مقابل چه میزان از حجم مصرف در بخش تقاضا وجود دارد. به این ترتیب قیمت پروفیل در بخش عرضه و تولید به پارامترهایی مانند میزان هزینه تولید، میزان دسترسی به انرژی مانند برق و گاز و شرایط صادرات بستگی دارد. هم‌چنین در بخش تقاضای پروفیل و سایر مقاطع فولادی تأثیر پارامترهایی مانند میزان تورم و رونق اقتصادی، نوسانات ارز و شرایط سیاسی کشور را شاهد هستیم. در این میان پارامترهایی مانند نوسانات ارز با افزایش هزینه تولید و هم‌چنین ایجاد التهاب در بخش تقاضا بر هر دو بخش عرضه و تقاضا تأثیر مستقیمی دارد. در ادامه تأثیر هریک از این پارامترها در قیمت پروفیل و دلایل رکود سنگین بازار آهن را بررسی می‌کنیم.
رکود و تغییر قیمت پروفیل براساس نوسانات ارز
قیمت پروفیل مانند همه مقاطع فولادی نسبت به نوسانات ارز بسیار تأثیرپذیر است و هرگونه تغییری در بازار ارز منجر به تغییر قیمت پروفیل های فولادی می‌شود. به این ترتیب با توجه به جهش قیمت دلار در زمستان سال ۱۴۰۱ شاهد افزایش تقریباً صددرصدی قیمت پروفیل فولادی بوده‌ایم. این جهش قیمتی پس از رکود بازار آهن در تابستان و پاییز سال ۱۴۰۱، مشتریان پروفیل و محصولات آهنی را غافلگیر کرد. به دلیل عدم ثبات در اقتصاد هرگونه جهش قیمت دلار باعث التهاب در بازار و افزایش حجم در بخش تقاضا می‌شود. افزایش تقاضا به دلیل ترس از گران‌تر شدن باعث پیش‌خور کردن مصرف پروفیل در بازار شده و این یکی از مهم‌ترین دلایل ایجاد رکود پس از هر افزایش تورمی قیمت‌ها به شمار می‌رود. دقیقاً مانند رکود بازار آهن در تابستان سال ۱۴۰۱ که پس از افزایش تورمی قیمت زمستان و اوایل بهار همان سال ناشی از گران شدن دلار اتفاق افتاد.
ارتباط رونق در صنایع مصرف‌کننده با قیمت پروفیل
پروفیل‌ها به دو دسته اصلی پروفیل ساختمانی و صنعتی تقسیم می‌شوند. در بخش عرضه شاهد تولیدکنندگانی مانند کارخانه یاران، صدرا، جهان پروفیل، فولاد گستر، علویچه و … هستیم. در مقابل در بخش تقاضای پروفیل‌های فولادی مانند پروفیل زد، پروفیل در و پنجره و پروفیل سی شاهد بازرگانان، صنعت‌کاران و پیمان‌کاران ساختمانی هستیم. رونق در هر یک از صنایع مانند ساخت خودرو و ساختمان‌سازی باعث افزایش حجم خرید در بخش تقاضا و بالا رفتن قیمت پروفیل های فولادی می‌شود؛ اما افزایش هزینه‌های ساخت‌وساز و کاهش قدرت خریداران باعث رکود بسیار طولانی در بخش ساخت‌وساز و درنتیجه منجر به کاهش مصرف محصولات فولادی طویل مانند پروفیل شده است بنابراین خروج سرمایه از صنایع مصرف‌کننده پروفیل مانند صنعت ساختمان‌سازی و کاهش ۲۰۰ درصدی ساخت‌وساز در سال ۱۴۰۲، از دلایل اصلی کاهش تقاضا و رکود در بازار پروفیل به شمار می‌رود. به دلیل چشم‌انداز نامشخص اقتصادی و بی‌ثباتی در بازار، این عدم رونق در سایر صنایع خصوصی نیز دیده می‌شود که در نهایت مانع از هرگونه افزایش تقاضا و ایجاد رونق در بازار پروفیل می‌شود. به‌عنوان نمونه عدم رونق در بازار خودرو باعث کم شدن تقاضا برای پروفیل زد و کاهش قیمت پروفیل زد می‌شود.
نامشخص بودن نتیجه مذاکرات ایران و آمریکا یکی از دلایل دیگر رکود در بازار پروفیل و آهن و دست نگه داشتن مشتریان برای خرید پروفیل به شمار می‌رود. در چنین زمانی که زمزمه‌های توافق میان ایران و آمریکا به گوش می‌رسد، مشتریان ترجیح می‌دهند که منتظر بمانند تا خبر توافق و آزاد شدن پول‌های بلوکه ایران چه تأثیری بر قیمت ارز و اقتصاد ایران دارد. باید گفت کاهش قیمت پروفیل ناشی از رکود و بی‌ثباتی بازار آهن بیشتر از اینکه به نفع مشتریان باشد به ضرر آن‌ها است. حتی عدم چشم‌انداز از آینده و وضع قوانین ناگهانی مانند تعرفه‌های صادراتی و هم‌چنین کنترل دستوری قیمت‌ها برای تولیدکنندگان مقاطع فولادی به ویژه کارخانه‌های خصوصی هم بازار بی‌ثباتی را به وجود آورده است. در شرایط کاهش تقاضا و از دست دادن بازار صادراتی، کارخانه‌ها مجبور به حفظ و حتی کاهش تولید محصولات خود می‌شوند؛ در چنین شرایطی رصد لحظه‌ای بازار و اطلاع از آخرین تغییرات قیمت پروفیل می‌تواند باعث به‌صرفه‌تر شدن خرید پروفیل شود. با کلیک بر روی این لینک می‌توانید قیمت روز پروفیل فولادی را در سایت فولادینو مشاهده کنید.
سخن پایانی
التهابات سال گذشته ارز باعث شده تا بازار پروفیل مانند سایر مقاطع فولادی، نیاز چند ماه آینده خود را به اصطلاح پیش‌خور کند. به علاوه کاهش ساخت‌وساز و عدم رونق در صنایع دیگر مصرف‌کننده پروفیل مانند کاهش تولید لوازم خانگی و خودروسازی باعث کاهش حجم خرید در بخش تقاضا و در نتیجه رکود و کاهش قیمت پروفیل شده است. البته از آنجا که این کاهش قیمت پروفیل به دلایل تورمی و رکود در بازار آهن اتفاق می‌افتد نه می‌تواند به نفع مشتریان و نه به نفع تولیدکنندگان باشد. مسلماً این دوره رکودی با افزایش نرخ ارز در آینده شاهد افزایش قیمت دوباره و ثبت سقف‌های قیمتی جدید خواهد بود.
