چند وقتی است که از حذف دامنه نوسان در بازار بورس خبرهایی به گوش می رسد. طرحی که هدف اجرای آن نجات بازار سرمایه عنوان شده است. عده ای از کارشناسان از جمله سعید اسلامی بیدگلی با این طرح به شدت مخالفت کرده اند. دبیرکل کانون نهادهای سرمایه‌گذاری ایران در آخرین توییترش در روز پنج شنبه از مخالفتش با این قانون نوشت و اعلام کرد که حذف آن برای شرکت های بزرگ ضروری است. در این نوشتار به بررسی نظرات موافق و مخالف این پیشنهاد می پردازیم. با فیما چارت همراه باشید.
در روزهای اخیر و همزمان با شدت گرفتن جریان فروش در بورس و فرابورس، فضای گفت‌وگو‌ها درخصوص چرایی وجود دامنه نوسان در بازار سرمایه از گذشته داغ‌تر شده است. آنطور که بسیاری از کارشناسان می‌گویند در هیچ بورسی قانونی برای محدود کردن دامنه نوسان وجود ندارد و تنها در کشور ما است که نمادها هم در جهت افزایش قیمت و هم در جهت کاهش آن محدود می‌شوند. این در حالی است که در بازارهای مالی مطرح بین‌المللی ترس از غلبه هیجان بر روند قیمت‌ها با ایجاد وقفه‌های معاملاتی کنترل می‌شود و هیچ نهاد ناظری به خود اجازه نمی‌دهد که ارزندگی یا عدم‌ارزندگی یک دارایی را با محدود کردن قیمت‌ها به فعالان و ذی‌نفعان بازار دیکته کند.
در ایران اما خط داستان آزادی بازار به نوع دیگری دنبال شده و در سال‌های گذشته بارها از طریق ایجاد محدودیت‌های قانونی از ریل خود خارج شده است. همین امر سبب شده تا از بدو شکل‌گیری بسیاری از قوانین تا به امروز، بحث‌ها و جدل‌ها حول این قوانین وجود داشته باشد. برخی از مهمترین این قوانین که نقش مهمی در تغییرات قیمتی بازار سرمایه ایفا می‌کنند، قانون حجم مبنا و دامنه نوسان قیمت‌ها هستند که در همراهی با هم توانسته‌اند به روند قیمت‌ها جهت بدهند. اولی تخصیص به‌موقع بهای مورد انتظار بازار را به تعویق می‌اندازد ودومی نیز با محدود کردن اختیار خریداران و فروشندگان به کلی خرد جمعی حاکم در بازار را زیر سوال می‌برد.
این کارکرد سبب شده تا برخی فعالان بازار سهام در روزهای اخیر و در مواجهه فشار فروش مسلط بر بازار مجددا به محدودیت‌های ناشی از به کارگیری دامنه نوسان معترض باشند. یکی از این معترضان سعید اسلامی‌بیدگلی، دبیر کانون نهادهای سرمایه‌گذاری ایران است که در روز پنج‌شنبه با انتشار توییتی مبنی بر مشکل آفرین بودن دامنه نوسان در فرآیند کار تحلیلگران، به وجود محدودیت یاد شده اعتراض کرد.
او در این توییت گفت:
دامنه نوسان فرآیند کشف قیمت را مختل و تحلیلگران را خلع سلاح می‌کند. می‌توان با بازتعریف نقش بازارگردان دامنه نوسان سهم شرکت‌های بزرگ را حذف کرد.
همچنین از دیگر افرادی که در این روز به اعتراض به وجود این دامنه پرداخت، مهدی رباطی مدیرعامل بورس بیمه ایران بود که سخنان خود را در شبکه اجتماعی توییتر اینگونه بیان کرد:
یکی از اصلی‌ترین دلایل هیجان در بورس و سفته‌بازی در روند مثبت و ترس در روزهای منفی دامنه نوسان و صف‌های کیلومتری است، برای پویایی بازار، سریع شدن اصلاح، حذف صف و پررنگ‌تر شدن نقش تحلیل باید شکل فعلی دامنه نوسان تغییر کند. بورس اکنون به اصلاح ساختار جدی نیاز دارد.
اما نگاهی عمیق‌تر به کارکردهای دامنه نوسان و تبعاتی که بر سر راه متعادل شدن عرضه و تقاضا ایجاد می‌کند حکایت از آن دارد که بازار سرمایه حالا پس از چندین سال با این قانون خو گرفته و به‌رغم آنکه مشکلات بسیاری را در جهت تشدید هیجان در معاملات صعودی یا نزولی پدید می‌آورد، به عاملی بدل شده تا بسیاری نیز از آن حمایت کنند.
مرتضی سجادی نیز با حذف دامنه نوسان در شرایط فعلی مخالفت کرده و گفته:
بهتر است که محدوده دامنه نوسان بازتر شود چراکه در صورت حذف دامنه نوسان در شرایط فعلی فشار روحی وارده به فعالان بازار سرمایه زیاد خواهد بود و رفتار غیرعقلایی را تشدید می‌کند. باید توجه داشت که این عامل می‌تواند سرمایه را از بازار سرمایه خارج کند. در حال‌حاضر بسیاری از فعالان بازار بدون داشتن دانش مالی لازم جذب نمادهایی شده‌اند که ممکن است از ارزندگی کافی برخوردار نباشند.
این کارشناس بازار سرمایه در پایان اظهار داشت در حال‌حاضر قانون رفع گره معاملاتی برداشته شده است که نبود آن سبب شده تا بازه زمانی به تعادل رسیدن بازار در هاله‌ای از ابهام قرار گیرد. احیا آن قانون به‌علاوه افزایش دامنه نوسان شرکت‌ها می‌تواند به متعادل شدن بازار کمک کند.
منبع: دنیای اقتصاد
