روز گذشته و بعد از چند روز تعطیلی, بازار بورس تمامی سهامداران را غافلگیر کرد و رنگ قرمز به خود گرفت. هرچند روند معاملات در آخرین روز هفته گذشته و سبز پوشی بازار, امید را به سرمایه گذاران بازگردانده بود اما این ریزش یکباره دور از انتظار بود. برخی نقش حقوقی‌ها در عرضه سهام را عامل کاهش شاخص و بازگشت آن از روند رو به بالا می‌دانند و معتقدند تشکیل صفوف فروش که حقوقی‌ها نیز در آن شرکت داشتند، سهامداران را دچار ترس کاذبی کرده است از این رو با توجه به شرایط پیش‌آمده، بخش عمده‌ای از سهامداران وارد صف فروش شدند.
حرکت بازار به سمت تعادل و ثبات
اما برخی نیز نیاز بازار به اصلاح و ثبات را دلیل این رخداد می‌دانند و بر این باورند که قسمتی از اصلاح غیرقابل پیش‌بینی شاخص نتیجه رشد غیرواقعی قیمت‌ها از ابتدای سال است. در واقع سرعت رشد قیمت سهام اکثر شرکت‌ها به قدری از واقعیت‌های بنیادی دور است که بازار را به چالش کشیده است.
به اعتقاد کارشناسان، از این به بعد بازار متعادلی پیش رو خواهیم داشت و سهام شرکت‌های ارزنده با استقبال بیشتری از سوی خریداران رو‌به‌رو می‌شوند. چیزی که پیش‌تر و با رشد چشمگیر قیمت سهام در ماه‌های گذشته از سوی کارشناسان بازار سرمایه هشدار داده می‌شد. به باور آنان از این به بعد قیمت‌ها برای خریداران، جذابیت بیشتری پیدا می‌کند زیرا قیمت‌ها به قدری با افزایش رو‌به‌رو شده بود که بسیاری از سهامداران ریسک انجام معاملات را از دست داده بودند اما با تداوم این شرایط وضعیت معاملات نیز تغییر می‌کند.
نقش جدی حقوقی‌ها در بازار
از دید بهروز خدارحمی، کارشناس بازار سرمایه, ورود سیاست‌گذاران به بازار سرمایه باعث شد تا روند شاخص به سمت متعادل شدن حرکت کند از این رو شرایط خاصی را در دو هفته گذشته تجربه کردیم. در هفته گذشته حقوقی‌ها روند معاملات را وارد فاز جدیدی کردند. تزریق منابع مالی توسط حقوقی‌ها و از سوی دیگر جلوگیری از فروش حقوقی‌هایی که از بازار حمایت نمی‌کردند و ابطال معاملات آنها نوسانات و ریزش شدید بازار در دو هفته اخیر را رقم زد.
در این میان بخشی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری نیز با وجود اینکه به منابع مالی نیاز داشتند، فروش را به تعویق انداختند از این رو بازار به روند متعادل خود برگشت. روز گذشته اتفاق عجیبی در بازار افتاد. حقوقی‌ها و صندوق‌هایی که اجازه فروش اجباری و اضطراری را نداشتند، فرصت فروش پیدا کردند و بخش قابل توجهی خرید توسط حقوقی‌ها انجام شد بدون آنکه کسی اصرار یا اجبار به فروش داشته باشد.
از طرف دیگر بخش قابل توجهی از معاملات بازار مربوط به فروش حقوقی‌ها بود که عموما فروش‌ها از جنس فروش اضطراری و مربوط به شرکت‌هایی بود که به منابع مالی نیاز داشتند. آنچه قرار بود در بازار سرمایه اتفاق بیفتد روزگذشته رخ داد و به نظر می‌رسد بازار کم‌کم متعادل‌تر شود و با ثبات‌تر پیش برود.
از این به بعد بازار متعادلی پیش رو خواهیم داشت و سهام شرکت‌های ارزنده با استقبال بیشتری از سوی خریداران رو‌به‌رو می‌شود. در مورد سهام غیر ارزنده هم برگشت سهام این شرکت‌ها به قیمت‌های قبل غیرمنطقی به نظر می‌رسد. سهامدار تازه‌وارد نیاز دارد با صعود و ریزش شاخص مواجه شود بنابراین ممکن است تجربه ریزش شاخص در دو هفته گذشته برای آنها خوشایند نباشد اما فرصت‌های این چنینی با این نوسانات باعث می‌شود سهامداران دست از رفتارهای هیجانی بردارند.
با اینکه بازار سرمایه در چند هفته اخیر نوسانات و ریزش شدیدی را تجربه کرد باز هم نسبت به سایر بازارهای موازی بازدهی بیشتری دارد و برای سرمایه‌گذاری از ریسک کمتری برخوردار است. بازار سرمایه غیر قابل پیش‌بینی است و آنچه باعث می‌شود روند شاخص یا سهمی خاص برگردد به متغیرهای بنیادی بستگی دارد. اگر قیمت ارزنده سهمی بالاتر از قیمت واقعی آن برود نیاز به اصلاح دارد که به معنی شکست یا عقبگرد شاخص نیست.
استقبال سهامداران از خرید
به گفته محمد علی احمدزاده اصل، مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری اهتمام ایرانیان, روز گذشته بازاری را مشاهده کردیم که در عین تعادل، هم فروشنده داشت و هم خریدار. حجم و ارزش معاملات به‌طور نسبی قابل قبول بود و حقوقی‌ها نقش مهمی در به تعادل رساندن بازار بازی کردند. دیروز در بازار سرمایه اتفاقی رخ داد و حقوقی‌ها هم فروشنده بودند و هم خریدار و عرضه‌های متعادلی را با شرایط بازار داشتند که در نهایت جلوی روند صعودی شاخص با آن شتاب فزاینده را می‌گیرد و از این به بعد قیمت‌ها برای خریداران جذابیت بیشتری پیدا می‌کند زیرا قیمت‌ها به قدری با افزایش رو‌به‌رو شده بود که بسیاری از سهامداران ریسک انجام معاملات را از دست داده بودند اما با تداوم این شرایط وضعیت معاملات نیز تغییر می‌کند.
اصلاح قیمت‌ها در حالی آغاز شد که سهام برخی شرکت‌ها بین ۲۲ تا ۲۵ درصد اصلاح خورد و در برخی سهم‌ها اصلاح قیمت‌ها تا ۵۰ درصد انجام شد که اگر شرایط با همین روال ادامه یابد قطعا روند بازار با ثبات بیشتری همراه می‌شود اما اگر هیجانات و تصمیمات ناگهانی را چاشنی بازار کنند اتفاقات غیرقابل پیش‌بینی در بازار می‌افتد و نقدینگی بسیاری از بازار خارج می‌شود. مشکلاتی که بازار سرمایه از ابتدای سال با آن دست به گریبان بود، درحال حل شدن است. مشکلات هسته مرکزی معاملات تا حد زیادی برطرف شده و همین موضوع باعث می‌شود جریان واقعی معاملات به درستی نشان داده شود و مردم بر اساس شرایط واقعی و به دور از التهابات قبلی وارد معاملات شوند. سیاست‌گذاران بازار باید تدابیری بیندیشند و با ایجاد فضایی با ثبات و امن، نقدینگی بیشتری را به سمت بازار سهام هدایت کنند. در واقع با تداوم روند خروج پول حقوقی‌ها می‌توانند جلوی ریزش های هیجانی را در بازار سرمایه بگیرند و مانع خروج سهامداران از بورس شوند. در حال حاضر بازارهای موازی برای سرمایه‌گذاری گران‌تر از بازار سهام هستند از این رو سیاست‌گذاران با پیش بردن تداوم ثبات بازار به سمت تعادل، حمایت حقوقی‌ها و عرضه‌های متناسب با وضعیت بازار می‌توانند بازار را نجات دهند.
شاخص زیر سایه تصمیمات دولت
بنا بر اظهارات اخیر حمید یثربی‌فر،عضو هیات مدیره شرکت هدف حافظ, تداوم نوسان شاخص حاصل رفتار هیجانی سهامداران بزرگ است. تشکیل صفوف فروش نمادهای بزرگ، سهامداران را دچار ترس کاذبی کرده از این رو با توجه به شرایط پیش آمده، بخش عمده‌ای از سهامداران وارد صف فروش شدند. گرچه قسمتی از ریزش غیر قابل پیش‌بینی شاخص نتیجه رشد غیر واقعی قیمت‌ها از ابتدای سال است. در واقع سرعت رشد قیمت سهام بیشتر شرکت‌ها به قدری از واقعیت‌های بنیادی دوراست که بازار را به چالش کشیده است. بزرگنمایی که در ارزش برخی نمادهای پالایشی شد باعث افزایش قیمت کاذب این سهام شده و به تبع آن نقدینگی بسیاری را وارد بازار سرمایه کرده است.
از سویی اظهارات ضد و نقیض مسوولان در دو هفته اخیر روند بازار را وارد فاز جدیدی کرده است. در روزهای گذشته صف فروش «شستا» گریبان بازار را گرفت این در حالی است که متاسفانه تامین اجتماعی نتوانست با وجود تبلیغات گسترده برای این نماد بازارگردانی مناسبی انجام دهد و قیمت آن به‌طور بی‌رویه‌ای نسبت به ارزش واقعی آن رشد کرد. در سهام صنایع خودرو نیز چنین اتفاقی را شاهد بودیم، اما از این موضوع نباید غافل شویم که یکی از دلایل اصلی ریزش شاخص متعادل‌سازی آن است. تداوم روند نوسان شاخص در دو هفته اخیر به محقق نشدن وعده حمایتی دولت نیز بر می‌گردد بسیاری از سهامداران به دنبال اظهارات وزرای نفت و اقتصاد در مورد عرضه «پالایشی یکم» نقدینگی‌شان را از بورس خارج کردند و باعث اتفاقات عجیب بازار سرمایه شدند. براساس پیش‌بینی‌ها انتظار می‌رود شاخص کل بعد از عبور از ارائه گزارش ۶ ماهه شرکت‌های بزرگ و همچنین شفافیت در تصمیمات ارزی دولت روند صعودی به خود بگیرد.
پیامد قیمت دلار بر بازار سهام
علیرضا مستقل،کارشناس بازار سرمایه, اظهار داشت رشد شاخص، یکنواخت و بی‌وقفه اتفاق نمی‌افتاد. در مسیر روند صعودی شاخص گاهی استراحت زمانی و گاهی اصلاح قیمتی نیازاست. اگر روند بازار از ابتدای سال تا امروز را بررسی کنیم به این نتیجه می‌رسیم که ریزش شاخص از نظر بنیادی تا حدی طبیعی است زیرا پارامترهای بنیادی در افزایش قیمت‌های سهام در ۶ ماه اخیر به نفع فعالان بازار سرمایه بوده است.
با وجود نوسانات قیمتی در بازارهای رقیب و همچنین کاهش قیمت‌های جهانی، بازار سهام رشد قابل توجهی را تجربه کرد که در این مقطع نیازمند اصلاحات قیمتی بود. دلار نیمایی در ابتدای سال در محدوده قیمت ۱۱هزار تومان قرار داشت و اکنون به ۲۰هزار تومان رسیده است که انتظار می‌رود در بازار ارز شاهد رشد قیمت بیشتری باشیم اما با همه این اوصاف، بازار سهام، بسیار بیشتر از بازار ارز و سایرعوامل بنیادی رشد کرد.
در این میان برخی کارشناسان از وضعیت اصلاح قیمت‌ها انتقاد می‌کنند و نقدینگی سهامداران را برباد رفته عنوان می‌کنند این در حالی است که وقتی بازار بر مدار صعودی قرار می‌گیرد به اصلاح برنامه‌ریزی شده و تنفس نیز نیاز دارد اما با توجه به اینکه آغاز اصلاح شاخص همزمان با عرضه «پالایشی یکم» و شایعاتی مبنی بر افزایش نرخ بهره بانکی همراه شد، بازار به سمت تنش حرکت کرد. در واقع سیاست‌های یک بام و دو هوای سیاست‌گذاران در بازار سرمایه موجی از بی‌اعتمادی سهامداران را رقم زد و به نوسان غیر مترقبه شاخص دامن زد.
منبع: دنیای اقتصاد
