آشنایی با اندیکاتور ترس و طمع و کاربرد آن در بازار رمزارزها

شاخص ترس و طمع (Fear and Greed) راهی برای شناسایی و ارزیابی احساساتی است که بازار رمز ارزها را به حرکت در می‌آورند که این احساس به صورت یک عدد بین صفر تا صد اندازه گیری می‌شود؛ ترس بیش از حد که با عدد پایین شناسایی می‌شود، علامت این است که سرمایه گذاران نگران شده و در حال فروش هستند؛ این می‌تواند سیگنال خرید برای تریدرها باشد. این شاخص از بین ۰ تا ۱۰۰ به این احساسات امتیاز می‌دهد؛ معمولا ۰ تا ۵۰ برای ترس و ۵۱ تا ۱۰۰ برای طمع به کار می‌رود؛ هر سایت و اندیکاتوری که این احساسات را نشان می‌دهد، امتیازهای متفاوتی دارد. اما همه آنها در اصل یک کار را انجام می‌دهند.

زمانی که سرمایه گذاران دچار طمع شدید می‌شوند (که با عدد بالا شناسایی می‌شود)، یعنی بازار با اصلاح مواجه شده و اکنون افراد در حال خرید هستند.

احساسات بازار را به حرکت در می‌آورند؛ ترس قیمت را کاهش و طمع آن را افزایش می‌دهد. احساسات انسان غیرمنطقی است؛ زیرا بسیاری از مردم در شرایط خاصی، واکنش یکسانی دارند. این شامل تحلیل تکنیکال نیز می‌شود؛ استفاده از ابزارهایی مثل حجم و دیتاهای گذشته بازار، برای پیش بینی حرکات آینده قیمت.

مردم در زمان‌هایی که بازار در حال رشد است، دچار طمع و در نتیجه فومو (ترس از دست دادن فرصت سرمایه گذاری) می‌شوند. به علاوه، تریدرها با دیدن کاهش قیمت‌ها و قرمز شدن بازار، اکثرا کریپتوهای خود را می‌فروشند.

اندیکاتور Fear and Greed چگونه کار می‌کند؟

این اندیکاتور بر اساس این فرضیه کار می‌کند که ترس مفرط می‌تواند قیمت را به پایین‌تر از حد واقعی خود برساند و طمع زیاد، قیمت رمز ارز را به بالاتر از ارزش واقعی افزایش می‌دهد. به بیانی دیگر،‌ حباب مثبت و منفی در قیمت ایجاد می‌کند.

در وبسایت BTCTools شاخص ترس و طمع بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال در هر ۸ ساعت آپدیت می‌شود (حدود ساعت ۴:۳۰ صبح، ۱۲:۳۰ ظهر و ۲۰:۳۰). برای محاسبه این اندیکاتور، این سایت دیتاها را از ۴ منبع مختلف جمع آوری کرده است؛ هر منبع یک “وزن” مشخص دارد و نشان دهنده اهمیت تخمین احساسات بازار است.

حجم (Volume)

سایت BTCTools حجم فعلی را با داده‌های تاریخی مقایسه کرده است؛ حجم بالاتر نشان دهنده این است که بازار بسته به جهت بازار، با ترس یا طمع زیادی مواجه است.

قراردادهای تسویه نشده در بازارهای آتی (Open Interest)

دیتاهای قراردادهای تسویه نشده (شاخصی برای تشخیص قدرت روند) از صرافی‌های مختلف ترکیب شده و با اطلاعات تاریخی مقایسه شده است، تا بتوان میزان ترس یا طمع حاکم بر بازار را آنالیز کرد؛ سود باز بالا، به معنی طمع بازار و Open Interest‌ پایین نیز به منزله ترس بازار است.

صفحات اجتماعی (ردیت و توییتر)

این سایت توییت‌ها و پست‌ها و کامنت‌های ردیت را که به بیت کوین و دیگر رمز ارزها اشاره کرده‌اند را جمع آوری کرده و احساسات این پست‌ها را بررسی کرده است؛ به طور کلی توییت‌ها و پست‌هایی که درباره بازار صعودی یا گاوی صحبت می‌کردند (مثل بیتکوین به سوی ماه!) نشان دهنده احساس طمع بازار بودند و پست‌هایی که بازار را خرسی توصیف می‌کردند (مثل بیت کوین پذیرفته نمی‌شود و کارمزدها بسیار بالاست) نشان از احساس ترس در بازار می‌دادند.

دیتاهای جستجو (گوگل و بینگ)

وبسایت BTCTools حجم جستجوی مطالبی که به کریپتوکارنسی‌ها مربوط می‌شود را آنالیز کرده است (مانند How to Buy Bitcoin، Bitcoin و Bitcoin Price)، تا علاقه عموم مردم به بیتکوین و دیگر رمز ارزها را تخمین بزند.

وب سایت Alternative نیز میزان ترس و طمع در بازار رمز ارزها را آنالیز می‌کند و به ما نشان می‌دهد. در این دو تصویر زیر این شاخص را مشاهده می‌کنید.

مزایا و معایب شاخص Fear and Greed

طبق نظریه‌های علمی، طمع درست مثل عشق، قدرت تاثیرگذاری بر روی مغز را دارد؛ اثری که باعث می‌شود ما عقل سلیم و کنترل خود را کنار بگذاریم و تحریک شویم. با این که نتایج تحقیقات تایید شده‌ای از بیوشیمی طمع وجود ندارد، اما زمانی که بحث پول و انسان‌ها به میان می‌آید، ترس و طمع می‌توانند محرک‌های قدرتمندی باشند.

 بسیاری از سرمایه گذاران احساسی و واکنشی هستند؛ بنابراین طمع و ترس تاثیر بسیار زیادی بر روی آنها می‌گذارد. این احساسات توسط اقتصاددانان برجسته شده و طبق شواهد چند دهه، تبدیل به شاخص‌های مهمی برای بازار شده‌اند. تاریخ نشان می‌دهد که اندیکاتور Fear and Greed اکثر اوقات قابل اعتماد بوده است. برای مثال، این اندیکاتور در تاریخ ۱۷ سپتامبر ۲۰۰۸ عدد ۱۲ (ترس شدید) را نشان داده است؛ یعنی زمانی که شاخص S&P 500 پس از ورشکست شدن بانک Lehman Brothers به زیر سه سال گذشته‌اش نزول کرد.

بسیاری از صاحب نظران درباره کاربردی بودن شاخص ترس و طمع توافق نظر دارند. به سرمایه گذاران توصیه می‌شود که به منظور خرید در کف قیمت، شاخص ترس را نیز در نظر داشته باشند و برای این که بدانند ارزش یک رمز ارز در قیمتی بیش از ارزش واقعی خود قرار دارد یا خیر، اندیکاتور طمع را مد نظر قرار دهند.

مزایای دیگر اندیکاتور ترس و طمع شامل موارد زیر هستند:

• شاخص‌های احساسات بازار می‌توانند برای تایید تحلیل تکنیکال به کار بروند و بالعکس. اندیکاتورهای احساسات همچنین برای تنظیم زمان سرمایه گذاری‌های بلندمدتی که مبتنی بر تحلیل فاندامنتال هستند نیز به کار می‌روند.
• ترس و طمع می‌تواند برای تشخیص زمان ورود و خروج در بازار بسیار مفید باشد.
• این اندیکاتور می‌تواند درباره احساسات بازار هشدار دهد، که این بر روی تصمیم گیری شما تاثیرگذار است؛ زمانی که تریدرهای دیگر تصمیمات غیرمنطقی و احساسی می‌گیرند، می‌تواند جلوی وسوسه شما را بگیرد.

با وجود مزایایی که این اندیکاتور دارد، چند مورد از معایب شاخص ترس و طمع را در اینجا توضیح می‌دهیم:

• احساسات بازار به تنهایی نمی‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. حداکثر ترس بعضی اوقات باعث ایجاد فرصت خرید کوتاه مدت می‌شود؛ در حالی که در موقعیت‌های دیگر می‌تواند نشانه شروع یک بازار خرسی باشد. برعکس این موضوع نیز برای حداکثر طمع صادق است. این موضوعات باید با فاکتورهای دیگر نیز بررسی شود.
• علائم هشداری که خبر از اصلاح‌های اساسی و بازار خرسی می‌دهند، احتمالا از خودِ اقتصاد ظهور می‌کنند؛ نه اندیکاتورهای احساسات بازار.
• شاخص‌های احساسات بازار مثل ترس و طمع، واقعه قوی سیاه (Black Swan Event) و حرکات اصلی بازار را پیش بینی نمی‌کنند.
• برخی از منتقدین این اندیکاتور اعتقاد دارند که استراتژی خرید و نگهداری رمز ارز، بهترین روش برای سرمایه گذاری است و شاخص ترس و طمع سرمایه گذاران را تشویق به خرید و فروش مداوم می‌کند. تاریخ نشان داده که ترید کوتاه مدت سود کمتری برای تریدرها داشته است.

سرمایه گذاران چگونه می‌توانند از اندیکاتور ترس و طمع استفاده کنند؟

دو روش برای استفاده از این شاخص وجود دارد: برای مقابله با احساسات بازار و استفاده از این احساسات به عنوان تاییدیه.

مقابله با احساسات بازار

همانطور که قبلا نیز اشاره کردیم، احساسات بازار را به حرکت در می‌آورند. سرمایه گذاران می‌توانند از این موضوع به عنوان فرصت استفاده کنند. شاخص ترس و طمع در دید کلی روند قیمتی بازار و درک ارزش، بسیار مفید و کاربردی است. در اصل، روندهای کوتاه مدت و میان مدت را می‌توان با میانگین‌های متحرک ۱۰، ۵۰ و ۲۰۰ شناسایی کرد. زمانی که قیمت  بالاتر از این میانگین‌ها حرکت کند، روند صعودی و اگر پایین‌تر حرکت کند روند نزولی است. پس اگر قیمت بالاتر از میانگین‌های ۱۰ و ۵۰ باشد، اما پایین‌تر از میانگین متحرک ۲۰۰ حرکت کند، بدین معنی است که روندهای کوتاه مدت و میان مدت صعودی هستند، اما روند بلندمدت نزولی است.

شاخص‌های احساسات بازار برای زمان سنجی بازار بسیار مفید هستند؛ یک فرصت مناسب برای دریافت سود، زمانی رخ می‌دهد که شاخص Fear and Greed سطح بالایی از طمع را در بازار صعودی نشان دهد. اینجا نقطه‌ای است که شما می‌توانید از قدرت قیمت بازار استفاده کنید و اندازه پوزیشن معاملاتی خود را به منظور مدیریت ریسک کاهش دهید. همچنین زمانی که سطح بالایی از ترس به وجود می‌آید، بهترین فرصت برای خرید رمز ارز است.

استفاده از احساسات بازار به عنوان تاییدیه

راه دیگری برای استفاده از احساسات بازار، پیدا کردن تغییر از ترس به طمع و یا بالعکس است. تغییر در احساسات یا روند مداوم در یک جهت (مثلا ترس) برای تایید فرصت‌های سرمایه گذاری به کار می‌رود.

این به ویژه در زمانی که اصلاح‌های بزرگ یا ریزش در بازار صورت می‌گیرد، بسیار کاربردی است. اگر یک روند میان مدت یا بلندمدت از بالا به پایین حرکت کند، سرمایه گذاران باید منتظر تاییدیه برای خرید باشند. این باعث کاهش ریسک نزول بیشتر قیمت می‌شود.

احساسات دیگری که بر روی بازار تاثیرگذار هستند

ترس و طمع احساساتی هستند که بر روی کل بازار و تریدرها تاثیر می‌گذارند؛ برخی احساسات دیگر نیز هستند که بر روی تریدرها به صورت فردی اثرگذار هستند و هر از گاهی نیز بر روی بازار تاثیر می‌گذارند:

• خستگی: باعث می‌شود که تریدرها پوزیشن‌های معاملاتی خود را ببندند و وارد معاملات جدیدی بشوند که با استراتژی آنها همخوانی ندارد. این اغلب زمانی اتفاق می‌افتد که حجم و نوسانات بسیار کم هستند.
• هیجان و شادی: معمولا زمانی رخ می‌دهد که معامله تریدر عملکرد بسیار خوبی دارد و یا از معامله خود سود سرشاری دریافت کرده‌اند. این حس می‌تواند باعث ریسک کردن زیاد تریدر شود.
• ناامیدی: اکثرا زمانی که تریدر از بازار جا می‌ماند اتفاق می‌افتد. در این موقعیت، معامله‌گر حس می‌کند که هیچ کاری از او بر نمی‌آید و نتیجه آن، رها کردن استراتژی می‌شود.
• امید: این احساس در سرمایه گذارانی به وجود می‌آید که نمی‌خواهند واقعیت و اشتباه خود را قبول کنند. آنها به راحتی از کنار اشتباه خود عبور می‌کنند و امیدوارند که نتایج بهتری بگیرند.
• نگرانی و استرس: زمانی اتفاق می‌افتد که سایز پوزیشن‌های معاملاتی تریدر بسیار بزرگ است و یا معامله‌گر حس می‌کند کنترلی بر شرایط ندارد.