اگر کمی با ارزهای دیجیتال به خصوص بیت کوین آشنایی داشته باشید، حتما کلمه ماینینگ را نیز شنیده‌اید. در این مقاله سعی کردیم به زبان ساده ماینینگ را توضیح دهیم و به سوالات احتمالی که در ذهن شما وجود دارد تا حدود زیادی پاسخ دهیم.
ماینینگ چیست؟
ماینینگ در لغت به معنی استخراج می‌باشد. یک بخش جدا نشدنی از بیتکوین و ارزهای دیجیتال که صنعتی نوین در دنیای امروز به‌حساب می‌آید. شاید شما هم این تعریف کلیشه‌ای را شنیده باشید که ماینینگ از انجام یک سری الگوهای ریاضی پیچیده به‌دست می‌آید. اما ما با مثال ساده ای این موضوع را برای شما روشن می‌کنیم :
همانطور که می‌دانید در جهان فیزیکی ما، مقدار طلای مشخص و محدودی وجود دارد که در معادن طلا آنها را با انجام کار سخت و پرداخت هزینه‌های استخراج به‌دست می‌آورند.
در اکثر ارزهای دیجیتال نظیر بیتکوین نیز همینطور هست و شما برای بدست آوردن طلای مجازی باید هزینه بپردازید. این هزینه ها در دنیای دیجیتال از طریق صرف هزینه برق و پردازش در رایانه‌ها تامین می‌شوند.
اما این هزینه برای ماین بیتکوین با چه هدفی انجام میشود و این سیستم چطور کار می‌کند؟
همانطور که گفته شد شبکه بیتکوین برای اینکه غیر قابل نفوذ باشد از یکسری الگوریتم پیچیده ریاضی استفاده می‌کند که به‌صورت دستی قابل به حل نیستند. این الگوریتم‌ها توسط رایانه‌ها حل می‌شوند و اولین رایانه‌ای که بتواند این مسئله را حل کند به‌صورت اتوماتیک پاداش دریافت می‌کند.
تعریف بلوک و استخرها چیست؟
هر یک از الگوریتم‌ها را که ماینرها حل می‌کنند، یک بلوک می‌نامند. که ماین آن حدود ۱۰ دقیقه زمان می‌برد. به دلیل اینکه حل این الگوریتم‌ها در هر بلوک بسیار پیچیده‌تر از آن است که با یک سیستم رایانه حل شوند، ما به مجموعه‌ای از سیستم‌های رایانه‌ای نیاز داریم که این الگوریتم‌ها را حل کنیم. به این مجموعه اصطلاحا استخر میگویند که پاداش ماین هر بلوک نیز بین اعضای آن تقسیم می‌شوند.
پس در حقیقت رقابت بین ماینرها برای آن است که بتوانند نفر اولی باشند که الگوریتم را حل می‌کند و بیشترین سهم را در پاداش ماین آن داشته باشند.
برای مثال در شبکه بیت کوین، ماینرها تراکنش های هر ۱۰ دقیقه را در بلاک هایی قرار میدن و بلاک پس از تایید در بلاکچین ثبت میگردد. که این روند تقریبا در تمام کوین هایی که روی بلاکچین قرار دارند و نیاز به تایید تراکنش از طریق قدرت پردازشی دارند به همین صورت هست.
Blockchain یعنی زنجیره ای از بلوک ها
در هر بلوک یک سری تعداد تراکنش وجود دارد که این تراکنش ها با الگوریتم های hashing باید در هر بلاک قرار بگیرند. الگوریتم های هشینگ یه سری توابع یک طرفه هستند. یعنی یک ورودی داریم و یک خروجی. یعنی از ورودی میشود به خروجی رسید ولی از خروجی نمی توان به ورودی این تابع رسید.
میزان درآمد ماینرها چقدر است؟
برای اینکه بدانیم ماینینگ چقدر سود دارد، نیاز داریم که ابتدا چند مورد را باهم بیشتر بررسی کنیم.
از آنجایی‌که پاداش ماینینگ بین ماینرها تقسیم میشود؛ هرچه تعداد ماینرها بیشتر باشد باعث میشود که بین آنها رقابت بیشتری برای دریافت پاداش به‌وجود آید.
ازطرفی دیگر شبکه بیت کوین به نحوی ایجاد شده که هر چهار سال یکبار مقدار پاداش ماینینگ آن به نصف کاهش می‌یابد. به‌طوری‌که اولین بلوک ماین شده بیتکوین در سال ۲۰۰۹ پاداشی معادل ۵۰ بیتکوین داشت. در سال ۲۰۱۲ مقدار پاداش ماینینگ بیتکوین به ۲۵ واحد کاهش داشت. در سال ۲۰۱۶ این مقدار به ۱۲.۵ واحد بیتکوین کاهش داشت و این پاداش در نیمه اول سال ۲۰۲۰ نیز به مقدار ۶.۲۵ واحد برای ماین هر بلوک رسید.
میزان ارزش دلاری هر بلوک ماینینگ بیتکوین چقدر است؟
با توجه به اینکه قیمت بیتکوین در ابتدای سال ۲۰۲۰ در حدود قیمت ۹۰۰۰ دلار بوده و پاداش هر بلوک ماینینگ ۱۲.۵ واحد، درمی‌یابیم که در حال‌حاضر میتوان ۱۱۲۵۰۰ دلار از پاداش ماینینگ درآمد داشت که به‌نظرمی‌رسد انگیزه خوبی را ایجاد می‌کند. البته همانطور که گفتیم این نکته را در نظر داشته باشید که این پاداش بین تمام ماینرها به میزان هزینه‌ای که کردند تقسیم خواهد شد.
انواع ماینینگ
به‌طورکلی از آنجایی‌که در طول سال‌های اخیر الگوهای مختلفی برای تایید تراکنش ها بر بستر بلاکچین ایده‌پردازی و پیاده‌سازی شده‌اند، انواع مختلفی از ماینینگ هم در طول این مدت به‌وجود آمده‌اند که در اینجا به مهمترین آنها می‌پردازیم.
ماینینگ با CPU
اولین نوع ماینینگ از طریق CPU و کارت‌های گرافیک در دستگاه‌های رایانه خانگی و یا دست‌ساز هستند که به آنها ریگ نیز میگویند. این نوع ماینینگ با توجه به گستردگی شبکه و افزایش سختی ماینینگ تقریبا دیگر کاربرد زیادی ندارد.
ماینینگ با دستگاه‌های ASIC
امروزه ماینینگ برای ارزهای دیجیتال با بهره‌گیری از دستگاه‌های قدرتمند ASIC انجام می‌شوند. تمامی فارم‌ها یا همان مزرعه‌های استخراج بیتکوین نیز مجهز به همین دستگاه‌های ASIC هستند.
استفاده از ریگ‌های ماینینگ در مقایسه با این دستگاه‌ها به علت سرعت پردازش بسیار کمتر در فرآیند استخراج و مصرف برق و انرژی بیشتر برای ماینینگ، کمتر است. به همین دلیل استفاده از این سیستم‌ها نیز کم کم در حال منسوخ شدن است.
انواع بسیار زیادی از دستگاه‌های ASIC در بازار وجود دارند که هرکدام مشخصات منحصر بفردی از لحاظ قدرت پردازش به ما ارائه می‌دهند. هر روز دستگاه‌های مدل جدیدتر به بازار می‌آید. قیمت آنها آنها نیز بر همین اساس متنوع است که بعضا بسیار گران هستند.
ماینینگ بدون نیاز به سخت افزار
نوع دیگری از ماینینگ که بعد از بیت کوین به‌وجود آمده و کمی متفاوت‌تر است؛ از طریق الگوهای اثبات سهام یا (POS) است که در این نوع ماینینگ شما نیاز به هیچ دستگاه سخت افزاری ندارید و در واقع الگوریتم آنها با بیتکوین متفاوت است، به‌طوری‌که با خرید سهم عمده‌ای از آن کوین و مسدود کردن آن در حساب خود امنیت شبکه را تامین می‌کنید و با این‌کار به یکی از مستر نودهای آن شبکه تبدیل خواهید شد که به‌ازای آن مقدار ثابتی از آن کوین به‌عنوان پاداش کار، به شما تعلق می‌گیرد.
لازم به ذکر است که از این روش، تنها کوین‌هایی که دارای الگوی اثبات سهام (POS) هستند را میتوان استخراج نمود که شامل همه کوین‌های بازار نمی‌شوند. در مورد ماینینگ الگوهای اثبات سهام نیز باید به چند نکته دقت کنید که در ادامه به‌طور خلاصه به آن اشاره می‌کنیم
نکانت مهم در رابطه با الگوهای POS
اولین مورد این است که در این روش، هر کوینی الگوی مخصوص به خود را دارد و برای این نوع ماینینگ، باید شناخت خوبی از تمامی کوین‌های مربوطه داشته باشید که نیازمند داشتن اطلاعات کافی و تخصصی در این زمینه است.
از مزایای این روش نسبت به روش‌های ماینینگ سخت‌افزاری، این است که شما نیاز به پرداخت هزینه برای دستگاه‌های ماینینگ، هزینه برق و نگهداری را ندارید و تمام این هزینه را می‌توانید بابت خرید کوین مربوطه خرج کنید که از بین نمی‌رود.
از طرفی دیگر در ازای افزایش قیمت آن کوین نیز، به مبلغ اولیه سهام خریداری شده توسط شما ارزش افزوده نیز تعلق می‌گیرد؛ درصورتیکه هزینه‌های اولیه برای خرید و راه انداری دستگاه‌های ماینینگ سخت‌افزاری قابل بازگشت نیستند.
اما این مزیت برای ماینینگ‌های به روش pos می‌تواند در بازار نزولی به بزرگترین معایب برای آنها نیز تبدیل شود. به این ترتیب که بعضا برای مسترنود شدن هزینه‌های زیادی را باید پرداخت کنید که بسیار بیشتر از قیمت دستگاه‌های ASIC است و درصورت نزولی بودن قیمت، سرمایه شما به‌شدت کاهش می‌یابد.
به‌این‌ترتیب میتوان گفت همانطور که سود این نوع ماینینگ ممکن است بسیار بیشتر از ماینینگ‌های سخت‌افزاری باشند، در عین حال نیز می‌توانند ضررهای سنگینی را به بار بیاورند که ریسک این‌کار را نسبت به سایر روش‌ها بسیار بالا می‌برند. نکته قابل توجه در اینجا نیز همان فصل ماینینگ است که می‌تواند نقطه عطفی در آینده برای شما ایجاد کند. چرا‌که ماین کردن در بازار نزولی و بازار صعودی باهم متفاوت هستند.
مشکلات و هزینه های نگهداری
مهمترین دغدغه در هزینه‌های نگهداری ماینینگ، تامین هزینه‌های برق مورد نیاز است. دستگاه‌های ASIC برق بسیار زیادی مصرف می‌کنند. میزان مصرف برق در دستگاه‌های ماینینگ مختلف متفاوت است ولی برای راه-اندازی فارم به هیچ وجه کم نیست.
از جمله مشکلات دیگر، فضای راه‌اندازی است که با توجه به تولید صدا و گرمای زیاد این دستگاه ها امکان نگهداری آنها در فضاهای مسکونی تا حد زیادی آزار دهنده خواهد بود. ضمن اینکه تهیه امکانات خنک‌سازی و تهویه مناسب هوا از دیگر ضروریاتی است که برای راه‌اندازی فارم بایستی مورد توجه قرار گیرد، که علاوه بر آسیبی که حرارت و دمای بالا به تجهیزات ماینینگ وارد خواهد کرد، احتمال آتش‌سوزی و زیان‌های مالی و جانی نیز در فارم‌های غیراصولی وجود دارد.
تجهیزات ماینینگ مانند هر دستگاه الکترونیکی دیگر در مقابل گرد و غبار و رطوبت آسیب‌پذیر هستند. قرار گرفتن در معرض خاک و آلودگی و رطوبت، عمر مفید این دستگاه‌ها را کاهش داده و استهلاک آنها را نیز بالا می‌برد. معمولاً هنگام طراحی فضا این نکته در نظر گرفته میشود و تجهیزات لازم برای ایجاد هوای تمیز و تهویه هوای گرم به خارج از محیط مهیا میشود.
نکته آخری هم که باید مورد توجه قرار گیرد دسترسی به اینترنت پایدار است. همانطور که می‌دانید دستگاهای ماینینگ ازطریق اینترنت به شبکه متصل می‌شوند که برای استخراج نیازی به سرعت‌های بالا ندارند اما پایداری اینترنت یک امر مهم به‌حساب می‌آید. هر بار قطع و وصل شدن به اینترنت به معنی از دست دادن بخشی از درآمد ماینینگ است؛ به‌طوری که در بیشتر فارم‌ها از چند مودم اینترنت مجزا به‌صورت هم‌زمان استفاده میشود.
آیا ماینینگ همیشه سود آور است؟
در بحث سودآوری ماینینگ، هزینه‌ها حرف اول را می‌زنند. در کشور ما با توجه به پایین بودن هزینه‌های انرژی نسبت به سایر کشورها این یک مزیت به‌شمار می‌آید که می‌تواند تا حدی زیادی در بخش هزینه‌ها برای ما صرفه‌جویی به ارمغان آورد. زیرا در بخش ماینینگ با دستگاه‌های ASIC بیشترین هزینه صرف تامین برق میشود.
موضوع دیگری که اکثرا به آن توجه نمی‌کنند این است که با توجه به افزایش تعداد افرادی که به ماینینگ می‌پردازند، کیفیت و کمیت سخت افزاری که برای استخراج مناسب نیاز دارید نیز افزایش می‌یابد. قبل‌تر توضیح دادیم که وقتی یک بلوک ماین میشود مقدار مشخصی پاداش بین تمام افرادی که در ماین آن مشارکت کرده‌اند تقسیم میشود. پس هرچه تعداد افراد ماینر بیشتر باشد، مقدار پاداشی که به شما تعلق می‌گیرد نیز کاهش می‌یابد که اصطلاحا به این اتفاق افزایش سختی شبکه اطلاق میشود. در واقع رقابتی که بین ماینرها وجود دارد، باعث این امر میشود.
این موضوع را در عمل این‌طور میتوان مشاهده کرد که دستگاه‌های ماینری که در سال‌های گذشته عرضه شده‌اند، امروزه دیگر صرفه اقتصادی نداشته و در‌واقع جای خود را به دستگاه‌های جدیدتر و قدرتمندتر داده‌اند.
موضوع مهم دیگری که باید بدانید زمان صحیح ماینینگ است؛ زیرا ماینینگ همیشه نمی‌تواند سودآور باشد. به‌عنوان مثال در سال ۲۰۱۶ صرفه ماینینگ بیتکوین به شدت کاهش داشت؛ به‌طوری‌که بسیاری از فارم‌ها تعطیل و ماینرها دستگاه‌های ماین خود را به حراج گذاشته بودند.
اما چه اتفاقی باعث کاهش درآمدهای ماین شده بود؟!
مسئله‌ای که در اینجا شاید به آن توجه نمی‌شود فصل ماینینگ است. بله درست است همانطور که هر محصول کشاورزی حاصل کاشت در یک فصل خاص می‌باشد، ماینینگ هم از این قاعده مستثنی نیست.
تاریخ اثبات کرده که معمولا رفتار هیجانی مردم در مارکت‌های مختلف به یک شکل است. زمانی که بیتکوین به اوج قیمتی خود در سال ۲۰۱۴ رسید، مردم بیشتری به سمت این بازار و به‌خصوص بخش ماینینگ آن جذب شدند. این امر باعث افزایش تعداد ماینرها، سختی شبکه بیتکوین و در نتیجه باعث کاهش درآمد سایر ماینرها شد.
مسئله دیگر که باعث اتفاق افتادن این امر شده بود، افت قیمت بیتکوین از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶ بود که بی‌تاثیر نبود. بدان معنی که میزان درآمد ماینینگ به‌طور مستقیم به قیمت آن کوین نیز وابسته است و در زمان قیمت نزولی ممکن است درآمد شما کاهش یابد. درصورتیکه هزینه‌های آن، مثل هزینه برق و تعمیر و نگهداری آن ثابت است.
بهترین فصل ماینینگ چه زمانی است؟
ابتدا در اینجا یک مسئله مطرح میشود. باتوجه به اینکه هر ساله تعداد افراد بیشتری به شبکه ماینینگ بیتکوین می‌پیوندند، آیا این مسئله می‌تواند باعث سرعت گرفتن روند ماینینگ آن و تمام شدن تعداد بیتکوین های ماین نشده گردد؟
همانطور که گفته شد، شبکه بیتکوین برای حل این مشکل طوری تنظیم شده است که به‌طور متوسط هر ۴ سال یکبار به‌صورت اتوماتیک مقدار پاداش ماینینگ را به نصف کاهش دهد. به این امر به اصطلاح هلوینگ(HALVING) نیز میگویند. بعد از این اتفاق به یکباره سختی شبکه دو برابر میشود اما قیمت بیتکوین معمولا در طول زمان افزایش می‌یابد و همیشه سرعت افزایش میزان سختی از سرعت میزان افزایش قیمت بیشتر است.
به‌طوری‌که در گذشته معمولا تا شش ماه بعد از هلوینگ، سختی بیتکوین به ۳ تا ۴ برابر نیز افزایش داشته است. همین امر باعث میگردد که درآمد دستگاه های ASIC قدیمی که قدرت پردازش پایینتری دارند به‌شدت کاهش می‌یابد. در همچین مواقعی شرکت‌های سازنده دستگاه‌های ماینینگ دست‌به‌کار می‌شوند و دستگاه‌های جدیدی با قدرت توان پردازش بیشتر را برای بعد از هلوینگ به بازار ارائه می‌دهند که باعث میشود دستگاه‌های قدیمی از رده خارج و دیگر صرفه اقتصادی نداشته باشند.
اگر شما در سال ۲۰۱۵ بجای خرید دستگاه‌های ماینینگ و ماین کردن و پرداخت هزینه های نگهداری با همان پول مقداری بیتکون خریده بودید، سود بیشتری می‌کردید!
همان‌طور‌که توضیح دادیم معمولا بعد از هلوینگ بیتکوین و کمتر شدن عرضه و افزایش تقاضا، منجر به بالا رفتن قیمت بیتکون به مرور زمان میشود. در این زمان (بعد از هلوینگ) بهترین فصل ماینینگ بیتکوین با خرید دستگاه‌های ASIC جدیدی است که با قدرت پردازش بیشتری به بازار عرضه می‌گردند.
با این ماینرهای جدید میتوان در بلند‌مدت از بازار صعودی، سود برد و بیشترین بیتکوین را ماین کرد. در مورد سایر کوین‌های دیگر نیز با توجه به میزان وابستگی آنها به بیتکوین باید بررسی‌های بیشتری انجام شود.
جمع‌بندی
به یاد داشته باشید انتخاب کوین و فصل ماینینگ و چگونگی راه¬اندازی و نحوه نگهداری و… همگی اینها یک امر تخصصی هستند که علاوه بر سرمایه، به دانش و تجربه کافی در این زمینه نیز نیازمند است. پس اگر سرمایه لازم برای این‌کار را دارید بی‌گدار به آب نزنید و قبل ازهرگونه تصمیم‌گیری، با افرادی که این صنعت را به خوبی می‌شناسند مشورت کنید.
منبع: تالار بورس
