ارز دیجیتال ZKswap یک پروتکل مبادله توکن بر مبنای مدل بازارساز خودکار (AMM) است. با استفاده از فناوری ZK-Rollup مجموعه کاملی از توابع یونی سواپ در لایه ۲ تحقق یافته و در عین حال مقیاس‌پذیری نامحدود و صیانت از حریم خصوصی به کاربران اعطا می‌گردد. ارز دیجیتال زد کی سواپ زیرساخت‌های معاملاتی و تراکنش‌ها را با توان عملیاتی فوق‌العاده بالا و کارمزد گس معادل صفر برای تأمین‌کنندگان نقدینگی و تجار فراهم می‌آورد. در ادامه مقاله با ما همراه باشید تا بیشتر با این ارز دیجیتال و توکن بومی آن، یعنی توکن ZKS آشنا شویم.
ویژگی‌های ارز دیجیتال زد کی سواپ
در حال حاضر، اکثر صرافی‌های غیر متمرکز (DEX) مانند یونی سواپ از نظر به‌کارگیری بازارسازهای خودکار و نیز جایگزینی الگوریتم‌های تثبیت‌شده به جای فهرست‌های دستی، با صرافی‌های متمرکز مانند Huobi و OKEx تفاوت دارند. به همین ترتیب، صرافی‌های غیرمتمرکز قادرند با خارج کردن بازارساز از تراکنش، فرآیند تطبیق و تسویه‌حساب متمرکز را حذف نمایند. این امر موجب می‌شود که این صرافی‌ها بتوانند تراکنش‌هایی بسیار امن و محرمانه را برای کاربران خود رقم بزنند.
با این حال، به دلیل محدودیت‌های فناوری بلاکچین، زمان طولانی ایجاد بلوک‌ها و کُندی تأیید زنجیره اصلی اتریوم، صرافی‌های غیرمتمرکز اکنون با شرایط نامطلوبی اعم از پایین بودن توان عملیاتی، سرعت پردازش پایین و کارمزد گس بالا مواجه‌اند. این مشکلات مستقیماً به تجربه عمومی بد کاربران از معاملات می‌انجامد و خود جزو عواملی به شمار می‌رود که به سبب آن صرافی‌های غیرمتمرکز نمی‌توانند جای تجربه صرافی‌های متمرکز را بگیرند.
اما ارز دیجیتال ZKswap منطق مبادلاتی صرافی‌های غیرمتمرکز سنتی را از طریق فناوری ZK-Rollups روی لایه ۲ به اجرا درمی‌آورد. به این ترتیب تمامی مبادلات در لایه ۲ تکمیل می‌گردد و در نتیجه، هزینه تراکنش برای کاربر کاهش خواهد یافت. همه اینها در حالی است که از کیفیت کلی تجربه تراکنش اطمینان حاصل شده است. در مقایسه با صرافی‌های غیر متمرکز سنتی، ارز دیجیتال زد کی سواپ مزایای بیشتری دارد که در ادامه به آنها می‌پردازیم.
کارمزد گس معادل صفر
برخلاف صرافی‌های غیر متمرکز سنتی که در آنها کارمزد گس از تراکنش‌ها به دست می‌آید (و با افزایش قیمت اتریوم، این کارمزد گس نیز بالاتر می‌رود)، در تراکنش‌های توکن ZKS در لایه ۲، نیازی به پرداخت هیچ گونه مبلغی به عنوان کارمزد گس نیست و این موضوع باعث کاهش قابل‌توجه هزینه تراکنش برای کاربران می‌شود.
تعداد بالای TPS (تراکنش بر ثانیه)
به جهت محدودیت‌های تعداد تراکنش بر ثانیه در خصوص رمزارز اتریوم، DEXهای سنتی مانند یونی سواپ در تعداد و ظرفیت تراکنش‌ها در ثانیه به وضوح با تنگنا مواجه‌اند. اکنون با بهینه‌سازی واحد پردازش گرافیکی (GPU)، زد کی سواپ قادر است در هر ثانیه صدها و بلکه هزاران تراکنش را با متد بدون نیاز به اعتماد به انجام برساند. در صورتی که تجهیزات و ماشین‌های کافی برای حمایت از این توسعه وجود داشته باشد، TPS (تعداد تراکنش‌ها در ثانیه) زد کی سواپ به لحاظ تئوری می‌تواند به عدد ۶۰۰۰ تراکنش بر ثانیه نیز برسد.
تراکنش‌های بی‌درنگ
تمامی تراکنش‌های صورت‌گرفته با توکن ZKS به لایه ۲ منتقل می‌شود و این رمزارزها برای تراکنش‌های بی‌درنگ اعتبار دارند. به عبارت دیگر، نیازی نیست کاربران منتظر زمان تأیید یک بلوک بمانند.
مزایای ارز دیجیتال ZKswap در مقایسه با Uniswap
اگرچه صرافی‌های غیر متمرکز جدید مانند یونی سواپ پیشرفت زیادی در طول زمان داشته‌اند، اما همچنان کاستی‌های قابل‌توجهی در آنها وجود دارد. از جمله مزایای رمزارز زد کی سواپ در مقایسه با یونی سواپ می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کارمزد گس معادل صفر: در مقایسه با ده‌ها دلار هزینه‌ای که کاربران باید به عنوان کارمزد گس برای تراکنش‌های خود در صرافی‌های غیرمتمرکز سنتی پرداخت نمایند (ضمن اینکه این کارمزد با افزایش قیمت اتریوم، روزبه‌روز بیشتر خواهد شد)، تراکنش‌های توکن ZKswap در لایه ۲ نیاز به کارمزد گس ندارند و این موضوع هزینه تراکنش را به طور قابل‌توجهی برای کاربران کاهش می‌دهد.
- تعداد بالای TPS (تراکنش بر ثانیه): محدودیت‌های تعداد تراکنش بر ثانیه برای رمزارز اتریوم، صرافی‌های غیر متمرکز سنتی مانند یونی سواپ را به وضوح از نظر تعداد و ظرفیت تراکنش‌ها در ثانیه تحت فشار و تنگنا قرار داده است. این در حالی است که زد کی سواپ با بهینه‌سازی واحد پردازش گرافیکی خود (GPU) امکان انجام صدها و بلکه هزاران تراکنش را در ثانیه فراهم آورده است. این تراکنش‌ها با متد بدون نیاز به اعتماد (Trustless) انجام می‌گیرند. اگر ماشین‌های کافی برای پشتیبانی از این وضعیت وجود داشته باشد، به لحاظ تئوری تعداد TPS در این رمزارز می‌تواند به عدد ۶۰۰۰ تراکنش بر ثانیه نیز برسد.
- تراکنش‌های بی‌درنگ: تمامی تراکنش‌ها در سیستم ارز دیجیتال زد کی سواپ به لایه ۲ منتقل گردیده و از اعتبار کافی برای تراکنش‌های بی‌درنگ برخوردارند. در واقع با استفاده از توکن ZKS کاربران نیازی به انتظار برای رسیدن زمان تأیید یک بلوک نخواهند داشت.
نحوه کارکرد سیستم ارز دیجیتال ZKswap چگونه است؟
سیستم توکن ZKS از قراردادهای هوشمند درون زنجیره‌ای، یک سرور ZKswap برون زنجیره‌ای، سیستم گواه اثبات دانایی صفر و رابط کاربری فرانت‌اند تشکیل شده است. در ادامه هر یک از این اجزا را معرفی می‌کنیم.
قرارداد هوشمند ZKswap
ارز دیجیتال زد کی سواپ از یک سری قراردادهای هوشمند در بلاکچین اتریوم برای ذخیره توکن‌های واریزی کاربران بهره‌برداری کرده و به طور هم‌زمان به‌روزرسانی‌های حالت لایه ۲ و گواه اثبات مربوطه را ضبط و تأیید می‌نماید. این قراردادهای هوشمند مراکز اصلی متصل‌کننده اجزای درون زنجیره‌ای و برون زنجیره‌ای به شمار می‌آیند.
سرور لایه ۲ ZKswap
سرور ارز دیجیتال ZKswap ماژولی است که تمامی تراکنش‌ها را به صورت برون زنجیره‌ای پردازش می‌کند. سرور این رمزارز قادر است از وب سوکت به منظور تعامل با کاربران و پایش تراکنش‌ها در بلاکچین اتریوم استفاده نماید. تمامی درخواست‌های معتبر تراکنش در داخل حافظه Mempool ذخیره می‌گردند و با کمک موتور مبادلاتی (Swap Engine) پردازش می‌شوند. نوع تراکنش‌ها در این Mempool مشابه نوع تراکنش‌های یونی سواپ است. Block Proposer، تراکنش‌ها را جمع‌آوری و یک بلوک جدید را ایجاد می‌کند. State Keeper وضعیت تمامی توکن‌های لایه ۲ را به‌روزرسانی می‌کند. همچنین وضعیت را به Commiter ارسال می‌کند که وظیفه‌اش برقراری ارتباط با سرور Prove است و به این ترتیب گواه اثبات لازم برای تراکنش مربوطه را به دست می‌آورد. در نهایت، وضعیت گواه اثبات SNARK مربوطه را از طریق ارسال‌گر اتریوم به قرارداد درون زنجیره‌ای ZKswap ارسال می‌کند.
سیستم گواه اثبات دانایی صفر پلانک در توکن ZKS
سیستم گواه اثبات دانایی صفر ZKswap با اتخاذ یک معماری توزیع‌شده، آخرین الگوریتم گواه اثبات دانایی صفر PLONK را برای ساخت گواه‌های اثبات استفاده می‌کند. سرور Prove از چندین اثبات‌کننده مختلف پشتیبانی می‌کند که هر یک به طور فعال استعلامی از وظایف گواه اثبات در سرور Prove کسب می‌کنند و پس از ساخت گواه اثبات آنها را به سرور Prove پس می‌فرستند. تنظیمات اعتماد جهانی PLONK تنها به یک بار ساخت نیاز دارد و از این شبکه می‌توان در محدوده مشخصی بارها و بارها استفاده کرد. این امر در پایین آوردن آستانه استفاده از گواه اثبات دانش صفر نقش دارد.
درخت مرکل برای تعیین حالت ZKswap
برای تعیین حالت سیستم ZKswap از یک درخت مرکل به طول ۳۴ سطح استفاده می‌شود. این الگوریتم، موجودی تمام حساب‌های موجود در سیستم حاضر را ثبت و ضبط می‌نماید. نودهای فرزند متعلق به ریشه درخت همگی نودهای حساب‌ها (۲۴ سطح) در سیستم هستند. دو نوع نود حساب در اینجا وجود دارد:
نودهای حساب عادی: به منظور ثبت حالت تمامی توکن‌های موجود در حساب به کار گرفته می‌شوند. نودها یا گره‌های حساب عادی می‌توانند هر تعداد زیرشاخه داشته باشند (۱۰ سطح) و هر زیرشاخه نماینده یک نوع توکن و مقدار آن است. امکان وجود توکن‌های تکراری در یک حساب وجود ندارد.
نودهای حساب جفت: به منظور ثبت وضعیت استخر نقدینگی یک جفت دارایی مشخص ایجاد می‌شوند. نود حساب جفت تنها دو زیرشاخه دارد. هر زیرشاخه نماینده موجودی و نوع یک توکن در استخر نقدینگی است.
فرآیند تراکنش در سیستم ارز دیجیتال ZKswap اساساً معادل فرآیند به روزرسانی این درخت‌ها در نظر گرفته می‌شود.
