از بیت کوین (BTC) چه می دانید؟ از بلاکچین و ماینینگ یا همان استخراج ارز چطور؟ آیا واژه آلتکوین تا به حال به گوشتان خورده است؟ با چند رمزارز آشنایی دارید؟ اینها همه مفاهیمی هستند که در ابتدای ورود به دنیای ارزهای دیجیتال می بایست درباره آنها بخوانید و آشنا شوید. شاید در ابتدای امر کمی گیج کننده به نظر برسد اما ناامید نشوید! فیماچارت اینجاست تا شما را آهسته و قدم به قدم وارد دنیای بزرگ رمزارزها کند و با تحلیل های تخصصی به سودهای سرشار برساند. با ما همراه باشید.
بیت کوین نوعی ارز مجازی است که با رسیدن قیمتش به ۱۳ هزار دلار در اوایل سال ۲۰۱۸، به شهرت و شکوفایی زیادی رسید و ترکیبی بود از خلاقیت، پشت سر گذاشتن موانع قانونی و کنار زدن واسطه‌ها در امور مالی و بانکی مختلف که تراکنش‌های مالی را در سطحی بین‌المللی مقدور می‌ساخت. به همین خاطر در مدت کوتاه ظهورش توانست توجه زیادی را به سمت خود جلب کند.
بعد از bitcoin، رمزارزها بسیاری پا به دنیا گذاشتند که ویژگی‌هایی مشابه به آن داشتند و دارند. ارزهای دیجیتال یا رمزارزها دارای ویژگی‌ها و ظرفیت‌های فوق‌العاده‌ای هستند و از همین روست که با گذشت حدود تنها ۱۰ سال از روی کار آمدن در بازار، شهرت زیادی پیدا کرده‌اند.
ارزهای دیجیتال مختلفی نظیر بیت کوین، در بستر شبکه‌ای بزرگ فعالیت می‌کنند که به آن بلاک چین گفته می‌شود. این شبکه، کاربران بسیار زیادی دارد و امکان دخل و تصرف در داده‌های آن وجود ندارد.
گسترده بودن، تعداد زیاد کاربران، نبود امکان تخلف و تقلب در شبکه و همچنین نبود ناظری بر شبکه، آن را به محیطی آزاد و اثربخش برای فعالیت‌های ارتباطی در حیطه‌های گوناگون بدل می‌سازد.
به عبارت دقیق‌تر، bitcoin در بستر شبکه غیرمتمرکز بلاک چین فعالیت می‌کند.
تعریف Bitcoin
بیت کوین و کریپتوکارنسی‌های دیگر، خطوطی از رمزهای رایانه‌ای هستند که ارزش پولی دارند. این خطوط رمز با رایانه‌های قوی و مصرف انرژی برق بسیار زیادی تولید می‌شوند.
این ارزها، شکلی از پول‌های دیجیتالی هستند که با محاسبات ریاضیاتی پیچیده خلق می‌شوند. شاید سوال کنید که معنای کریپتو در واژه کریپتوکارنسی یعنی چه و از کجا می‌آید. این واژه از کریپتوگرافی گرفته شده است. کریپتوگرافی به فرایندی گفته می‌شود که خلق سکه‌های جدید را حفاظت می‌کند.
نکته مهمی که درباره بیتکوین و ارزهای مشابه آن وجود دارد، نبود نظارت‌های مرکزی بر آنهاست. به عبارت بهتر، هیچ دولت، نهاد و ارگانی روی این ارزها نظارت ندارد و در بستر شبکه‌ای کاملا آزاد، بی‌سانسور و بی‌مانع فعالیت می‌کنند.
دولت‌های مختلف در کشورهای گوناگون، هنوز نمی‌دانند که باید چه واکنشی نسبت به بیت کوین و هم‌تایانش داشته باشند.
برخی از آنها، اقدام به ممنوعیت و حذف آن می‌کنند و برخی دیگر در تلاشند تا آن را بهتر درک کرده و با شناختش از ویژگی‌ها و ظرفیت‌هایی که دارد، نهایت استفاده را ببرند.
تاریخچه بیت کوین
بیت کوین نخستین ارز دیجیتالی است و هیچ‌کس نمی‌داند که سازنده آن کیست. بیشتر ارزهای دیجیتالی در سکوت تولید می‌شوند.
برای مثال، گفته می‌شود که سازنده بیت کوین، فردی به نام ساتوشی ناکوموتو (Satoshi Nakomoto) است. دقیقا مشخص نیست که ساتوشی ناکوموتو واقعا یک فرد است یا گروهی از افراد تحت این نام، اقدام به تولید bitcoin کرده‌اند.
بعد از اینکه رمزارز بیت کوین به دنیا پا نهاد، دیگر خبری از ساتوشی ناکوموتو نیست. بعد از این رمزارز، رمزارزهای متفاوت دیگری مانند لایت‌کوین، اتریوم و… هم به دنیا معرفی شده‌اند.
یکی از مزایای اصلی bitcoin، این است که می‌توان آن را در حالت آفلاین هم در یک سخت‌افزار امن ذخیره کرد. به این حالت، ذخیره سرد گفته می‌شود. با وجود ذخیره سرد، امکان به سرقت رفتن bitcoin و رمزارزها وجود نخواهد داشت.
ذخیره سرد، در مقابل ذخیره گرم قرار دارد. ذخیره گرم، نوعی ذخیره‌سازی است که طی آن، داده‌ها روی سطح اینترنت ذخیره می‌شوند و در نتیجه، امکان به سرقت رفتن آن هم به وجود می‌آید.
چرا بیت کوین این‌قدر جنجال برانگیز است؟
دلایل متعددی در شهرت bitcoin و هم‌تایان آن نقش دارند. برای مثال، از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۳، فعالیت‌های مجرمان و خلافکاران با بیت کوین، این ارز دیجیتالی را به شهرت رساند. آنها با کمک این ارز دیجیتالی، فعالیت‌های مجرمانه خود را به دور از چشم ناظران و قانون پیگیری می‌کردند.
نکته مهم دیگری که باعث می‌شد، اعمال خلافکارانه در این بستر صورت بگیرد، نبود وجود نظارت‌های دولتی و دریافت نکردن مالیات از دارایی‌های موجود در بستر بلاک چین بود.
همان‌طور که پیش‌تر هم گفته شد، دولت‌ها هنوز نتوانسته‌اند که قوانینی منسجم در حیطه ارزهای دیجیتالی تدوین کنند و بنابراین، موضوعاتی مانند دریافت مالیات هم درباره bitcoin و هم‌تایان آن مطرح نمی‌شود.
اِسکم‌ها (scam) نیز یکی از دلایلی هستند که نام رمزارزها را در دنیا مطرح کردند. اسکم‌ها، همان تله‌هایی هستند که در قالب‌هایی موجه سر راه کاربران به ویژه افراد تازه‌وارد یا ناوارد قرار می‌گیرند تا آنها را به بهانه رسیدن به سود در دنیای ارزهای دیجیتالی، تلکه کنند.
از آنجا که بلاک چین یعنی بستری که در آن رمزارزها تراکنش می‌شوند، امکان برقراری ارتباطی بی‌واسطه را میان افراد فراهم می‌کند، دیگر نیازی به واسطه‌هایی مانند بانک‌ها و موسسات مالی نخواهد بود.
در نتیجه این عامل هم دلیل دیگری است برای اینکه ارزهای دیجیتالی نظیر bitcoin به شهرت فراوانی رسیده‌اند.
بیتکوین چگونه کار می‌کند؟
همان‌طور که پیش‌تر هم گفته شد، bitcoin نوعی ارز دیجیتالی است که بدون نیاز به واسطه‌ها و بانک‌ها قابلیت تبادل و تراکنش دارد.
با داشتن بیت کوین، انگار طلا در اختیار دارید. به این معنا که بیت کوین‌ها مانند طلا دارای ارزش هستند و قابلیت معامله دارند. بعضی از خرده‌فروشی‌ها و کسب و کارها، بیت کوین را به عنوان روشی برای پرداخت در نظر می‌گیرند.
بیت کوین‌ها، بعد از تبادل در کیف پول‌های دیجیتالی قرار می‌گیرند. هر کیف پول دیجیتالی، یک پایگاه داده کوچک است که کاربران روی سیستم‌های رایانه، تلفن‌های هوشمند و تبلت‌های خود ذخیره می‌کنند.
کاربران مختلف که در شبکه بلاک چین حاضر هستند، گره نامیده می‌شوند و هر تراکنشی که در شبکه بلاک چین صورت می‌گیرد باید به تایید تمام گره‌ها یا همان کاربران برسد. با توجه به این ویژگی، امکان اینکه تغییر در داده‌ها به وجود بیاید یا کسی تقلب و کلاهبرداری کند بسیار اندک خواهد بود.
تهدید یا فرصت؟
بیت کوین و ارزهای دیجیتال دیگر، ابزاری هستند که ظرفیت فراوانی دارند. اگر به واژه ابزار در اینجا دقت کنید به خوبی متوجه خواهید شد، که رمزارزها می‌توانند ظرفیت‌های بسیار مثبت یا نامساعدی در دنیا ایجاد کنند.
از آنجا که آنها ابزاری برای تراکنش‌ها در دنیای تجارت، مالیات و اقتصاد هستند، بنا به کاربرد و شیوه استفاده است که می‌توان روی مثبت یا منفی بودن‌شان قضاوت کرد.
در واقع به صورت ذاتی، ابزارهایی هستند که ظرفیتی فوق‌العاده برای ایجاد مزایای مثبت یا منفی در دنیا دارند. این کاربران و کشورها هستند که این مثبت یا منفی بودن را مشخص می‌کنند.
آیا بیت کوین قانونی است؟
تاکنون دولت های زیادی از جمله ایران درباره بیت کوین موضع روشن و مشخصی اتخاذ نکرده‌اند اما این مسئله بدین معنا نیست که این پول دیجیتال غیرقانونی است و استفاده یا خریدوفروش آن جرم تلقی می‌شود. در چند کشور مانند ایالات متحده، کره جنوبی، ژاپن ، هنگ‌کنگ، مالت و مالزی صرافی‌ها به صورت قانونی و رسمی در حال فعالیت هستند.
بعضی از دستگاه‌های قضایی مانند چین ارزهای دیجیتال را قانونی نمی‌دانند اما از نظر اجرایی عموم مردم می‌توانند از آن استفاده کنند. البته به دلیل رشد صرافی‌ها، صنعت ماینینگ و کسب‌وکارهای مرتبط، به احتمال زیاد در آینده قوانین جامعی برای این حوزه تعیین خواهد شد.
از سوی دیگر بیت کوین نوعی پول است. پولی که دارای ارزش متغیر است و مانند کالاهای دیگر، می‌تواند برای فعالیت‌های مجرمانه‌ای مثل پولشویی یا خرید و فروش کالاهای غیرقانونی مورد استفاده قرار گیرد. با این حال پیگیری جرائم انجام شده با بیت کوین غیرممکن نیست. یکی از نمونه‌های موفق قانون‌گذاری بیت کوین، کشور ژاپن است. دولت توانسته با ثبت صرافی‌ها و ارسال بخشنامه‌های مالی به آنها از بروز پولشویی و کلاهبرداری تا حد زیادی جلوگیری کند.
آیا دولت‌ها می‌توانند آن را ممنوع کنند؟
بیت کوین با هدف قرار دادن بانک‌ها و واسطه‌های مالی که بزرگترین پشتیبان آنها دولت است، پا به عرصه گذاشت. دولت‌ها می‌توانند با مانع‌تراشی در مراحل مختلفی از استخراج یا خریدوفروش آن، استفاده از بیت کوین را در داخل کشورهایشان با مشکل روبرو کنند اما با تمام این قضایا نمی‌توان به طور کامل در برابر این پدیده ایستادگی کرد.
تراکنش‌هایی که در داخل شبکه انجام می‌شوند، خارج از کنترل هر سازمان یا دولت است. در صورتی که استفاده از بیت کوین کاربردی شود و دیگر لازم نباشد شما برای خرید کردن، بیت کوین خود را به پول نقد تبدیل کنید در این صورت جلوگیری از استفاده از بیت کوین و ممنوعیت آن دیگر معنایی نخواهد داشت. دولت‌ها در این شرایط تنها خواهند توانست نهایت تلاش خود را صرف نظارت و کنترل تراکنش بین افراد کنند. حتی دولت‌هایی که اقدام به ممنوع کردن استخراج در داخل کشورشان کنند و در صورتی که ماینینگ با سودآوری همراه باشد، دستگاه‌های استخراج در مقیاس کوچکتر همچنان در زیرزمین خانه‌ها روشن باقی خواهند ماند.
آیا امکان نابود شدن وجود دارد؟
تاکنون رسانه‌ها بیش از صدها بار مرگ بیت کوین را اعلام کرده‌اند. نابود شدن می‌تواند کلمه‌ای گمراه‌کننده باشد. اگر منظور از نابود شدن این است که دیگر هیچ اثری از آن به چشم نخورد، در این صورت باید گفت که این کار شدنی نیست. بیت کوین تا زمانی که تنها یک نفر هم در شبکه‌اش باقی مانده باشد و به استخراج ادامه دهد، زنده باقی خواهد ماند.
برای نابودی کامل بیت کوین، باید تمامی ارتباطات اینترنتی و الکتریسیته در سطح جهانی از کار بیافتد که یک آخر الزمان نامحتمل به نظر می‌رسد. البته حتی اگر یک خاموشی موقتی در کل اینترنت هم رخ دهد، پس از اتصال دوباره نودها، بیت کوین کار خود را از سر خواهد گرفت.
سناریوی دیگری که برای مرگ این ارز دیجیتال وجود دارد، احتمال وجود یک اشکال نرم‌افزاری بزرگ در یکی از بروزرسانی‌های آن است که احتمال وقوع این مورد هم بسیار اندک است. چرا که تعداد بسیار زیادی از توسعه‌دهندگان و برنامه‌نویسان می‌توانند آزادانه کدها و بروزرسانی‌ها را مشاهده کنند و تمامی آپدیت‌های نرم‌افزار بیت کوین، با محافظه‌کاری و پس از اجرای آزمایش‌های متعدد انجام می‌شود.
حتی اگر دولت‌ها هم برای تعطیل کردن کسب‌وکارهای مرتبط، دست به یکی کنند در این صورت این کسب‌وکارها به مناطق و کشورهایی که دوستدار ارزهای دیجیتال هستند نقل مکان خواهند کرد. وجود ارز دیجیتالی که از بیت کوین بهتر باشد و بتواند به برندی که بیت کوین امروزه به آن دست یافته غلبه کند یکی دیگر از احتمالات پیش روی است که می‌تواند موجب تضعیف بیت کوین در طول زمان شود.
بیت کوین نشان داده که در مقابل هک شدن صرافی‌ها، کیف پول‌ها، نرم‌افزارها و خدماتی که بر بستر آن شکل گرفته‌اند مقاوم است و تنها تاثیرات قیمتی کوتاه‌مدتی از آنها می‌پذیرد. اما وقوع یک حمله ۵۱ درصدی در شبکه می‌تواند اعتبار آن را زیر سوال ببرد و قیمت آن را به شدت کاهش دهد. با این حال هزینه انجام چنین حمله‌ای از حد تصور خارج است و ماینرها در حالت منطقی، انگیزه‌ای برای نابود کردن فعالیت اقتصادی خودشان ندارند.
آیا بیت کوین حباب است؟
افزایش‌ها و کاهش‌های شدید قیمت بیت کوین که به صورت دوره‌ای اتفاق می‌افتد، شاید برخی را به سمت این دیدگاه هدایت کند که بیت کوین را یک حباب بدانند. بد نیست برای پاسخ دادن به این سوال، آن را با بزرگترین حباب‌های اقتصادی قبلی مقایسه کنیم.
افزایش شدید قیمت معمولا برخی اقتصاددانان و تحلیلگران را به این اشتباه می‌اندازد که آن دارایی را یک حباب بدانند، در حالیکه لزوما اینطور نیست.
حباب گل لاله حدود ۴۰۰ سال قبل در اثر جنونی که برای خرید گل لاله در هلند به راه افتاده بود، شکل گرفت. طی این حباب قیمت گل لاله تا ۲۰۰ برابر افزایش یافت اما در نهایت به سبب عمر کوتاه گل‌ها، کاربرد اندک و البته فراوانی آن پس از یک دوره کوتاه، این حباب ترکید.
حباب دات‌کام اوایل قرن بیست و یک و زمانی که اینترنت به بزرگترین پدیده دوران خود تبدیل شده بود، شکل گرفت. شرکت‌های تازه تاسیس بسیاری وارد بورس می‌شدند و با سرمایه‌گذاری مردم در آنها، ارزش شرکت‌هایی که تنها محصولشان یک سایت ساده بود تا میلیون‌ها دلار افزایش یافت. پس از ترکیدن این حباب بسیاری از شرکت‌ها اعلام ورشکستگی کردند اما برخی دیگر مانند آمازون و گوگل جان سالم به در بردند و چند ده سال بعد غول‌های فناوری حوزه خود شدند.
بیت کوین را نمی‌توان با حباب گل لاله مقایسه کرد چرا که هم دوام بسیار بیشتری دارد و هم تعداد آن به صورت واقعی محدود است و از طرفی کاربرد آن روز به روز در حال افزایش است. اما حباب دات‌کام که به ایجاد شرکت‌های بی‌خاصیت و بیهوده متعددی منجر شد را در دنیای ارزهای دیجیتال نیز می‌توان مشاهده کرد. کوین‌ها و توکن‌های بسیاری وجود دارند که هیچ کاربردی ندارند و به احتمال فراوان بسیاری از آنها در آینده جایی نخواهند داشت.
هاوینگ یا نصف شدن پاداش استخراج چیست؟
استخراج‌کنندگان برای اینکه در شبکه فعالیت داشته باشند و تراکنش‌ها را تایید کنند، باید انگیزه و مشوق اقتصادی برای آنها وجود داشته باشد. در شبکه بیت کوین، کارمزد تراکنش‌ها و پاداش بلاک‌ها مشوق ماینرها هستند.
اولین بلاک‌ها پاداش ۵۰ بیت کوین برای استخراج‌کنندگان داشت و پس از گذشت ۲۱۰ هزار بلاک این تعداد نصف شد و به ۲۵ عدد رسید. این فرایند که از آن به عنوان هاوینگ یا نصف شدن پاداش استخراج یاد می‌شود، در دوره‌های حدودا ۴ ساله اتفاق می‌افتد و پاداش بلاک‌ها طی آن هر بار نصف می‌شود.
در حال حاضر پس از گذشت سومین هاوینگ، پاداش استخراج به ۶.۲۵ واحد بیت کوین رسیده است.
نصف شدن پاداش هاوینگ از این جهت حائز اهمیت است که عرضه و تورم آن را کاهش می‌دهد و همین یک عامل قوی برای افزایش قیمت آن به حساب می‌آید. همچنین این رویداد در سودآوری استخراج ماینرها نیز تاثیر بسیار زیادی می‌گذارد و از این جهت قیمت سر به سر شدن هزینه و درآمد را افزایش می‌دهد.
پس از استخراج همه بیت کوین‌ها چه اتفاقی خواهد افتاد؟
با در نظر گرفتن دوره‌های ۴ ساله هاوینگ، تمامی بیت کوین‌ها در سال ۲۱۴۰ استخراج خواهند شد و پس از آن دیگر بیت کوینی برای استخراج باقی نخواهد ماند. پس با این حساب ماینرها چه انگیزه‌ای برای فعالیت در شبکه باید داشته باشند و چرا باید به استخراج ادامه دهند؟
منبع درآمد ماینرها علاوه بر پاداش استخراج، کارمزد تراکنش‌ها نیز هست. پاداش استخراج پس از حدود ۲۰ تا ۳۰ سال آینده و پس از طی چند هاوینگ دیگر، به شدت کاهش خواهد یافت و ارزش آن در مقابل کارمزد تراکنش‌ها ناچیز خواهد بود. با این حساب قبل از اینکه سال ۲۱۴۰ فرا برسد، سودآوری استخراج بیت کوین از کارمزد تراکنش‌ها حاصل خواهد شد. پس از استخراج تمام بیت کوین‌ها هم ماینرها به عنوان تایید‌کنندگان تراکنش به فعالیت در شبکه ادامه خواهند داد.
امیدواریم مطالب بالا به شما همراهان گرامی در شناخت بیت کوین، این رمزارز غالب و پادشاه ارزهای دیجیتال کمک کرده باشد. برای خواندن ده ها اخبار و مطالب آموزشی دیگر اینجا را کلیک کنید.
