منابع اطلاعاتی در تحلیل بنیادی

سرمایه‌گذاران و تحلیلگران با استفاده از تحلیل بنیادی و انجام تجزیه و تحلیل های مربوط به آن می توانند ارزش واقعی اوراق سهام را به دست بیاورند.هرچند انجام این تحلیل بیش از استفاده از تحلیل تکنیکال زمان می‌برد. با این حال محاسبات تحلیل بنیادی دید گسترده و قابل اطمینان بیشتری را ارائه می‌دهد.تحلیل بنیادی، بررسی و تحلیل عواملی است که بر یک شرکت و سهم در بازار سرمایه تأثیرگذار است. تحلیل بنیادی به  تحلیل بنیادی برای سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت و میان¬مدت، بیشتر مورداستفاده قرار می‌گیرد. در مطلب ” منابع اطلاعاتی در تحلیل بنیادی ” به منابعی که در این نوع تحلیل باید مورداستفاده قرار گیرد، خواهیم پرداخت.

منابع مورداستفاده در تحلیل بنیادی

جهت دستیابی به ارزش ذاتی سهام و اوراق بهادار، تحلیلگران تلاش می‌کنند با اطلاعات موجود در صورت‌های مالی و سایر گزارش‌های در دسترس، به ارزیابی اوراق بهادار بپردازند. اطلاعات مورداستفاده برای انجام تحلیل بنیادی می‌تواند بسیار گسترده باشد. این اطلاعات شرایط کلی و جزئی اقتصاد جهان، کشور و وضعیت صنایع و شرکت‌ها را در برمی‌گیرد. در ادامه به توضیح هرکدام از این منابع می‌پردازیم.

شرایط اقتصاد جهانی

امروزه در نظر گرفتن بازارهای جهانی و شرایط اقتصاد دنیا یکی از عوامل تأثیرگذار بر تحلیل‌های اقتصادی است. تحلیل اقتصادی یافتن و درک عوامل و راهکارهای گوناگون انجام یک فعالیت مبتنی بر هزینه و مزایا است. اطلاعات مبنی بر هزینه و مزایا، شناخت و آگاهی کافی در هر زمینه اقتصادی می‌دهد. در شرایط کنونی و پیوستگی اقتصادهای دنیا، قیمت‌های جهانی می‌تواند بر اقتصاد کشور و سهام شرکت‌های بورسی داخلی اثر قابل‌توجهی بگذارد. برای مثال با توجه به این‌که ایران یک کشور صادرکننده نفت است، تغییرات قیمت جهانی نفت در تغییرات اقتصاد و قیمت داخلی نفت حائز اهمیت است. همچنین این تغییرات بر شرکت‌های بزرگ فعال در این صنعت نیز مهم است. به‌عبارت‌دیگر اثرات شوک‌های نفتی بر تغییرات شاخص کل قیمتی به‌عنوان یک شاخص بورسی مهم، بسیار زیاد است. تأثیرات تغییر قیمت جهانی بازارهای مختلف می‌تواند به‌صورت مستقیم و یا غیرمستقیم، شرکت‌های بورسی و در نهایت شاخص بورس را تحت تأثیر قرار دهد.

منابع کاربردی برای بررسی شرایط اقتصاد جهانی

برای کسب اطلاعات لازم و جمع‌آوری داده‌های موردنیاز می‌توان از منابع زیر استفاده کرد:

شرایط اقتصاد کشور

عوامل تأثیرگذار بر صنایع فعال و شرکت‌های مختلف می¬تواند شامل سیاست‌های مالی و پولی دولت، بودجه کشور، عوامل و اتفاقات سیاسی، نرخ ارز، نرخ تورم، نرخ بهره و بسیاری دیگر از عوامل باشد. تغییرات هرکدام از این موارد می‌توانند سبب نوسان قیمت سهام شرکت‌های بورسی شود. لذا جهت انجام یک تحلیل لازم است تا این عوامل در نظر گرفته شود و روند تغییرات گذشته و پیش‌بینی تغییرات آتی آن‌ها موردتوجه قرار گیرد. برای مثال با توجه به نوسانات نرخ ارز در سال اخیر سود شرکت‌های بورسی که صادرکننده هستند، افزایش یافته و در مقابل شرکت‌های واردکننده با مشکل کمبود منابع مواجه شدند.

منابع کاربردی برای بررسی شرایط اقتصاد کشور

جهت کسب اطلاعات لازم و جمع‌آوری داده‌های موردنیاز می‌توان از منابع زیر استفاده کرد:

https://www.cbi.ir (بانک مرکزی)

https://www.amar.org.ir (مرکز آمار)

https://www.amar.org.ir (گمرک)

http://www.livedata.ir

شرایط صنعت

تحلیلگر و سرمایه‌گذار پس از ارزیابی اقتصاد جهانی و اقتصاد کشور و کسب نتایج می‌تواند فرصت‌های بالقوه را برای سرمایه‌گذاری شناسایی کند. این نتایج به او کمک می‌کند تا صنایع سودآور و در حال رشد را بیابد و به بررسی بهتر آن‌ها بپردازد. صنایعی متعددی در ایران وجود دارد؛ صنایع پتروشیمی، فلزات اساسی، داروسازی، خودروسازی و … ازجمله آن‌ها هستند. در این فرآیند باید وضعیت کلی و موقعیت فعلی صنعت، موقعیت صنعت در چرخه تجاری و وضعیت آن در اقتصاد کلان موردبررسی قرار گیرد و تجزیه و تحلیل ویژگی‌های صنعت به‌منظور پیش‌بینی آینده آن انجام شود. این تجزیه و تحلیل شامل ارزیابی عملکرد گذشته و چشم‌اندازهای آتی صنعت و شرایط رقابتی آن است.

منابع کاربردی برای بررسی شرایط صنعت

جهت کسب اطلاعات لازم و جمع‌آوری داده‌های موردنیاز می‌توان از منابع زیر استفاده کرد:

http://www.ime.co.ir

http://www.tsetmc.com

شرایط شرکت

این مرحله از تحلیل بنیادی شامل تحلیل متغیرهای اساسی مالی، شامل فروش، حاشیه سود، منابع مالی، گردش دارایی و سایر عوامل، برای تخمین ارزش ذاتی شرکت است. موقعیت رقابتی شرکت، رقابت خارجی، مدیریت و سایر موارد نیز می‌تواند در این بررسی دخیل باشد. تحلیلگر در این مرحله به بررسی صورت‌های مالی و محاسبه نسبت‌های مالی می‌پردازد. برای مثال نسبت P/E که مبلغ سود به ازای قیمت سهم است، یکی از نسبت‌های مالی بسیار مهم در تحلیل بنیادی یک شرکت به‌حساب می¬آید.

منابع کاربردی برای بررسی شرایط شرکت

جهت کسب اطلاعات لازم و جمع‌آوری داده‌های موردنیاز می‌توان از سایت کدال به آدرس زیر استفاده کرد:

https://www.codal.ir

روش‌های تحلیل بنیادی

همان‌طور که در مطلب «آشنایی با اصول اولیه تحلیل بنیادی» بیان کردیم، دو روش عمده در تحلیل بنیادی مورداستفاده قرار می‌گیرد. روش بالا به پایین و روش پایین به بالا. در ادامه به تعریف هرکدام از این روش‌ها می‌پردازیم.

روش بالا به پایین

در این روش تحلیلگر بررسی عوامل را از وضعیت اقتصاد جهانی و معیارهای تأثیرگذار آغاز کرده و سپس به بررسی وضعیت کلی اقتصاد کشور و عوامل تأثیرگذار کلان می‌پردازد و بعد شرایط صنعت و شرکت را ارزیابی می‌کند. با استفاده از تحلیل‌ها و بررسی‌های به‌دست‌آمده، تحلیلگر می‌تواند حوزه‌ها و بازارهای مختلف را باهم مقایسه کند و با بررسی نتایج تحلیل اقتصاد جهان و کشور، صنایع و شرکت‌های بالقوه و با پتانسیل زیاد را شناسایی کند و به‌عنوان گزینه‌های سرمایه گذاری در نظر بگیرد. این بررسی‌ها همچنین در یافتن و محاسبه ریسک‌های سرمایه‌گذاری کمک به سزایی می‌کند. درصورتی‌که تحلیل‌های به دست آمده از این روش به صورتی صحیح و کامل انجام شود، می‌توان پیش‌بینی قابل اطمینانی از آینده یک صنعت و شرکت و وضعیت سودآوری آن در آینده کسب کرد. در شکل زیر توالی انجام تحلیل بنیادی در روش از بالا به پایین را مشاهده می‌کنید.

مثال:
فرض کنید پس از بررسی اقتصاد جهانی دریابید که قیمت جهانی فلزاتی مانند مس یا فولاد در آینده افزایش خواهد یافت. پس از بررسی این موضوع و انجام تحلیل‌های لازم، وضعیت این فلزات را در کشور و اقتصاد در حال حاضر ارزیابی می‌کنید و با این موضوع که صادرات فلزات در کشور بخش بزرگی از اقتصاد را تشکیل می‌دهد و بر اقتصاد داخلی تأثیرگذار است، احتمال افزایش قیمت داخلی آن‌ها را نیز پیش‌بینی می‌کنید. سپس لازم است تا صنایع مرتبط و شرکت‌های فعال در این حوزه را یافته و بررسی نمایید که تغییرات بر آن‌ها تأثیرگذار خواهد بود یا خیر. پس از تحلیل وضعیت و صورت‌های مالی شرکت‌های هم‌گروه در صنعت فلزات، می‌توان شرکت‌ها و سهام بالقوه را شناسایی کرده و در آن‌ها سرمایه‌گذاری کرد.

روش پایین به بالا

در روش تحلیل پایین به بالا، فرایند برعکس روش قبل انجام می‌پذیرد. تحلیلگر ابتدا شرکت موردنظر را انتخاب کرده و به ارزیابی صورت‌های مالی و محاسبه نسبت‌های مالی مهم آن می‌پردازد. پس از شناسایی پتانسیل شرکت و انتخاب آن برای سرمایه‌گذاری، فرد وضعیت صنعتی که شرکت در آن فعالیت می‌کند را ارزیابی می¬نماید و تأثیر صنعت بر اقتصاد داخلی و شرایط تأثیرگذار دیگر را بررسی می‌کند و در نهایت وضعیت اقتصاد جهانی را در صنعت مربوطه مورد تحلیل قرار می‌دهد. در شکل زیر ترتیب بررسی وضعیت عوامل مختلف در روش پایین به بالای تحلیل بنیادی را می‌توان مشاهده کرد.

مثال:
به‌عنوان نمونه فرض کنید که از خبری موثق راجع به بهبود شرایط و وضعیت شرکت فلزی خاص مانند یک شرکت فولادی اطلاع می‌یابید. پس از بررسی صورت‌های مالی شرکت، محاسبه نسبت‌های مالی و پیش‌بینی روند رشد شرکت در آینده، پتانسیل این شرکت را یافته و سپس به بررسی وضعیت صنعت فولاد و شرکت‌های مرتبط می‌پردازید. در صورت وجود شرایط مناسب و ارزیابی مزایا و مشکلات شرکت و صنعت به این نتیجه می‌رسید که سرمایه‌گذاری در سهام این شرکت مطلوب به نظر می‌رسد. سپس لازم است تا وضعیت این صنعت در داخل کشور و اقتصاد کلان را ارزیابی کنید و در نهایت به سراغ تحلیل بازار جهانی و قیمت‌های جهانی فولاد و کشورهای صادرکننده اصلی آن می‌روید. میزان عرضه و تقاضای این فلز را بررسی می¬کنید و در صورت مطلوب بودن همه این شرایط و تحلیل‌ها، تصمیم می‌گیرید که سرمایه‌گذاری خود را انجام دهید یا خیر.

چند نکته:

۱- به کار بردن هر کدام از روش‌های عنوان‌شده به هدف تحلیلگر بستگی دارد و هر فردی می‌تواند در موقعیت‌های مختلف از هر دو روش استفاده کند.
۲- اطلاعات و تحلیل‌های به دست آمده از هر دو روش نسبی هستند؛ یعنی اطلاعات هر شرکت و بخش‌های مختلف یک صنعت باید با یکدیگر مقایسه شوند.
۳- شرکت‌های موردبررسی باید در یک حوزه و یک صنعت خاص فعال باشند.

سخن آخر

با توجه به مطالب بیان‌شده می‌توان نتیجه‌گیری کرد که در صورتی که از رویه‌ای درست و منابعی معتبر استفاده شود، تحلیل بنیادی می‌تواند یکی از روش‌های بسیار کاربردی برای تحلیل سهام و شناسایی فرصت‌های سرمایه‌گذاری بالقوه باشد. تحلیل اقتصاد، بازارها، صنایع و شرکت‌ها به تحلیلگر کمک می‌کند تا زمان مناسب برای سرمایه‌گذاری و چشم‌اندازهای آینده را تشخیص دهد و بهترین تصمیم را بگیرد. لذا توجه به منابع عنوان‌شده برای انجام یک تحلیل صحیح لازم است.