مدل عرضه اولیه استخر استیک یا ISPO که با نام ISO نیز شناخته می‌شود، عبارت است از تأمین مالی یک پروژه توسعه از طریق ایجاد استخر استیک، تعیین یک حاشیه متغیر بسیار بالا، چه بسا در حد ۱۰۰ درصد که از طریق آن توسعه‌دهندگان می‌توانند تمامی پاداش‌های مربوط به تأیید بلوکی را اخذ کنند و در ازای آن توکن‌های پروژه را به نمایندگان آن‌ها انتقال دهند.
روش ISPO توسط چه تیمی معرفی شد؟
این مدل نوآورانه به دست تیم ساندی سواپ (Sundae Swap) در آوریل سال ۲۰۲۱ طراحی شد و با توجه به دو مرتبه تعویق استخر استیک آن، بهره‌برداری از این طرح تا زمان حاضر به طول انجامیده است. سپس MELD این طرح را مورد بهره‌برداری قرار داد و از جولای همین سال، کمپین تأمین مالی ISPO ملد آغاز به کار نمود.
در نهایت اخیراً مین سواپ (MinSwap) یک به‌روزرسانی از این مدل را با نام عرضه عادلانه استخر استیک (FISO) ارائه نمود که به گفته توسعه‌دهندگان آن، الگوریتمی است که توکن‌ها را به صورت عادلانه بین نمایندگان خود توزیع می‌کند.
روش ISPO در کاردانو
برای اینکه بهتر متوجه سازوکار مدل عرضه اولیه استخر استیک یا ISPO ملد شوید، در ابتدا به طور خلاصه مدل تشویقی برای تأیید بلوکی در کاردانو را شرح می‌دهیم.
در الگوریتم اجماع اثبات سهام (PoS)، تراکنش‌ها مورد اعتبارسنجی قرار می‌گیرند و به صورت بلوک‌هایی در بلاکچین گنجانده می‌شوند. تأییدکنندگان، گره‌ها یا نودهای بلاکچین هستند و از طریق کدگذاری تراکنش‌ها را مطابق الگوریتم اجماع مورد بازبینی قرار می‌دهند. هر زمان که یک گره حکم یک اسلات لیدر (یا نود شبکه) را پیدا می‌کند، به آن اجازه داده می‌شود که با ایجاد بلوک پاداش جمع کند.
انتخاب گره (استخر استیک) از سوی پروتکل (در خصوص کاردانو این پروتکل اوروبوروس نام دارد) در کنار سایر متغیرها تابعی از میزان تفویض است که مهم‌ترین پارامتر برای ارتقای شانس اسلات به شمار می‌رود. نمایندگانی که جزو اپراتورهای استخر استیک نیستند، عموماً افرادی‌اند که داوطلبانه قصد دارند با توکن‌های ADA خود در الگوریتم اجماع شبکه مشارکت بورزند و استخر منتخب خود را تقویت نمایند.
این امر شانس آن‌ها را در انتخابات مربوط به اعتبارسنجی افزایش می‌دهد. در حقیقت نمایندگان در ازای پاداش، قدرت خود را به یک اپراتور استخر واگذار می‌کنند.
اکنون مطابق با مدل عرضه اولیه استخر استیک یا ISPO، اگر اپراتور استخر حاشیه متغیر را ۱۰۰ درصد تعیین کرده باشد، پروتکل اوروبوروس پس از کسر هزینه ثابت که از سوی اپراتور نیز دریافت می‌شود و اکنون حداقل میزان آن به ازای پروتکل ۳۴۰ آئوسترال آرژانتین است (این مقدار می‌تواند بسته به نظر اپراتور استخر بیشتر نیز باشد)، تمامی پاداش‌ها را در اختیار افراد قرار می‌دهد. در چنین مواردی، نمایندگان پاداش‌های خود را به صورت توکن‌های ADA دریافت نخواهند کرد.
اگر حاشیه متغیر کمتر از ۱۰۰ درصد باشد، پروتکل اوروبوروس پس از کسر هزینه ثابت که به اپراتور استخر تعلق می‌گیرد، موجودی را بین نمایندگان تقسیم می‌کند. در این مورد نمایندگان به عنوان پاداش توکن‌های ADA دریافت می‌کنند.
روش ISPO با مکانیزم اثبات کار
در پروتکل گواه اثبات کار (PoW) که در آن تأیید بلوکی توسط ماینرهای دارای قابلیت محاسباتی انجام می‌گیرد، مشارکت از طریق تفویض وجود ندارد و بنابراین تأمین مالی پروژه‌ها با این مدل عرضه اولیه استخر استیک امکان‌پذیر نیست. به همین خاطر است که مدل ISPO در بزرگ‌ترین بازار دیفای یعنی اتریوم کاربردی ندارد؛ چرا که این رمزارز بر پایه الگوریتم اجماع اثبات کار اداره می‌شود (مهاجرت آن به الگوریتم اثبات سهام به تازگی در حال انجام است).
روش تامین مالی در ISPO
برای اینکه قدرت تأمین مالی را در مدل ISPO درک کنید، نخست باید به تحلیل میزان درآمد اپراتورهای استخر استیک به ازای امضای هر بلوک بپردازیم.
ابتدا در نظر بگیرید که این اپراتورها می‌خواهند پروژه را با ۱۰۰ درصد از پاداش‌های جمع‌آوری‌شده خود تأمین مالی نمایند. در این حالت حاشیه متغیر برابر با ۱۰۰ درصد به علاوه هزینه ثابت، معمولاً ۳۴۰ آئوسترال خواهد بود. در این فرمت، همان‌طور که گفتیم نمایندگان از محل توسعه پروژه توکن ADA دریافت نمی‌کنند. همچنین تصور کنید که استخر استیک بدون رسیدن به حد اشباع به حداکثر ظرفیت تفویض خود که در حال حاضر نزدیک به ۶۵ میلیون آئوسترال است، دست یابد.
در اینجا برای اینکه مظنه پاداش دوره را به شما ارائه دهیم، به یک مثال حقیقی در یکی از استخرهای استیک بایننس با حداکثر میزان تفویض ممکن در مرز اشباع اشاره می‌کنیم.
در این مثال، حاشیه متغیر BNB برابر با ۶ درصد است؛ اما از آن‌جایی‌که فرض ما بر این است که استخر استیک به ازای ISPO خود ۱۰۰ درصد سود خواهد داشت، بنابراین ناچار خواهیم بود که تمامی دریافتی SPO و نمایندگان را روی هم جمع بزنیم.
به این ترتیب متوسط پاداش کل به ازای بلوک تقریباً برابر با ۷۳۰ آئوسترال خواهد بود (این رقم از جمع کردن پاداش‌های استخر و نماینده و تقسیم آن بر بلوک‌های ایجادشده به دست می‌آید).
بنابراین مشاهده می‌کنیم که علی‌رغم اینکه تعداد بلوک‌ها به ازای هر دوره بین ۶۰ تا ۸۰ بلوک متغیر است، برای اینکه محاسبات تحلیلی خود را با دقت انجام دهیم احتیاج به حداقل ۶۰ بلوک خواهیم داشت.
بنابراین می‌توانیم نتیجه بگیریم که یک استخر استیک با حداکثر ظرفیت تفویض، بدون اینکه بالاتر از ۱۰۰ درصد اشباع گردد، می‌تواند دست کم نزدیک به ۶۰ بلوک را به ازای هر دوره امضا کند و مجموعاً حداقل حدود ۴۳۸۰۰ آئوسترال پاداش جمع‌آوری نماید.
