اندیکاتور CCI یا شاخص کانال کالا (Commodity Channel Index) برای اولین بار توسط دونالد لمبرت به وجود آمده است و اندیکاتوری است که جزء اسیلاتورها به حساب می آید (در بازه نوسان دارد و بازه نوسان آن بین منفی ۱۰۰ تا مثبت ۲۰۰ است) و قدرت شتاب نوسان را در یک روند سهم را به خوبی نمایان می کند. بیشتر نوسان در این اندیکاتور (حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد) در بازه – ۱۰۰ و + ۱۰۰ صورت می گیرد.
این اندیکاتور اولین بار در مجله Commodities در سال ۱۹۸۰ منتشر شد. برخلاف نام این اندیکاتور، از آن می‌توان در بازارهای دیگر مانند سهام نیز استفاده کند و فقط مخصوص بورس کالا نیست.
برای محاسبه این اندیکاتور از موارد زیر استفاده می شود:
۱- قیمت دارایی ( PRICE )
۲- میانگین متحرک دارایی (MA)
۳- انحراف معیار (D)
(۰.۰۱۵ ضربدر میانگین انحراف) / (میانگین متحرک ساده – قیمت معمول)
اندیکاتور CCI در اصل برای یافتن تغییرات روند در بازه طولانی مدت ایجاد شد اما معامله‌گران از آن در همه تایم‌فریم‌ها استفاده می‌کنند.
مزیت های اندیکاتور CCI
۱- سرمایه گذار کمک می کند تا نقاط اشباع خرید و اشباع فروش را در روند سهم به خوبی شناسایی کند.
۲- تغییرات مسیر حرکت قیمت دارایی را بررسی می کند.
۳- CCI زمانی که بازار گاوی (صعودی) هست مثبت است و هنگامی که بازار خرسی (نزولی) است، منفی است به جز در مواردی که در روند سهم واگرایی وجود دارد.
تصویر شماره ۱ : نمودار سهام اپل را با اندیکاتور CCI نشان می‌دهد
نمودار فوق از ۳۰ دوره در محاسبه CCI استفاده می‌کند، زیرا نمودار ماهانه است و هر محاسبه براساس ۳۰ ماه اخیر انجام گرفته است. استفاده از CCI در دوره‌های ۲۰ و ۴۰ نیز متداول است.
نکته: منظور از دوره، تعداد میله‌های نمودار است که اندیکاتور در محاسبات خود آنها را لحاظ می‌کند. میله‌های نمودار می‌تواند یک دقیقه‌ای، پنج‌دقیقه‌ای، روزانه، هفتگی یا ماهانه و یا هر بازه زمانی باشد که در نمودار قابل پیاده‌سازی است.
هرچقدر بازه زمانی طولانی‌تری انتخاب شود (میله‌های بیشتری در محاسبه لحاظ شود)، اندیکاتور از محدود ۱۰۰- و ۱۰۰+ در دفعات کمتری به بیرون می‌رود.
تریدرهایی که در بازه زمانی کوتاه‌مدت معامله می‌کنند، دوره‌های کوتاه‌تر (میله‌های کمتری در محاسبات) را ترجیح می‌دهند زیرا به این ترتیب اندیکاتور سیگنال‌های بیشتری صادر می‌کند.
از طرف دیگر معامله‌گران و سرمایه‌گذارانی که معامله در طولانی‌مدت را ترجیح می‌دهند، دوره‌های طولانی‌تر مانند ۳۰ یا ۴۰ را ترجیح می‌دهند. استفاده از نمودار روزانه یا هفتگی به معامله‌گران بلندمدت توصیه می‌شود و معامله‌گران کوتاه‌مدتی می‌توانند اندیکاتور را در نمودارهای یک‌ساعته یا حتی ۱ دقیقه‌ای اعمال کنند.
محاسبات این اندیکاتور بصورت خودکار توسط نرم‌افزار تحلیل تکنیکال انجام می‌گیرد، فقط باید عدد مربوط به دوره را وارد نمایید و یک تایم‌فریم برای نمودار تعیین کنید (۴ ساعته، روزانه و یا…).
لیستی از نرم‌افزارهای تحلیل تکنیکال در این مطلب معرفی شده است که همگی دارای اندیکاتور CCI هستند.
وقتی CCI بالای ۱۰۰+ است، به این معناست که قیمت به خوبی در بالای قیمت میانگین محاسبه شده قرار دارد. وقتی اندیکاتور عدد زیر ۱۰۰- را نشان می‌دهد، قیمت پایین‌تر از قیمت میانگین است.
یک استراتژی ساده از CCI
یک استراتژی ساده که می‌تواند با اندیکاتور CCI در پیش گرفته شود این است:
حرکت این اندیکاتور به بالای ۱۰۰+ سیگنال خرید
حرکت اندیکاتور به پایین ۱۰۰- سیگنال فروش
سرمایه‌گذاران شاید به دنبال گرفتن سیگنال خرید از این اندیکاتور باشند، سپس وقتی سیگنال فروش از طرف این اندیکاتور صادر شد، از معامله خرید خارج شوند.
نمودار زیر سیگنال‌های صادر شده از اندیکاتور CCI را نشان می‌دهد:
نمودارها هفتگی فوق، وقتی CCI به زیر ۱۰۰- رسیده، یک سیگنال فروش را در سال ۲۰۱۱ صادر کرده است. این موضوع به سرمایه‌گذاران بلندمدتی اینرا می‌رساند که یک روند نزولی احتمالی در پیش است.
اما معامله‌گرانی که فعالیت بیشتری دارند، می‌توانستند از این اندیکاتور برای دریافت سیگنال‌های کوتاه‌مدتی استفاده کنند.
نمودار نشان داده که در ابتدای سال ۲۰۱۲ چگونه یک سیگنال خرید صادر شده و موقعیت خرید تا زمانی که CCI به زیر ۱۰۰- رسیده حفظ شده است.
استراتژی چندبازه زمانی در CCI
اندیکاتور CCI می‌تواند در چندین بازه زمانی نیز به کار رود. یک نمودار بلندمدتی برای تشخیص روند بلندمدت و یک نمودار کوتاه‌مدت برای تعیین کردن پولبک‌ها و نقاط ورود در آن روند بکار می‌رود.
استراتژی چندبازه زمانی معمولا توسط معامله‌گرانی که معاملات بیشتری انجام می‌دهد استفاده می‌شود و می‌توان از آن حتی برای معاملات روزانه نیز استفاده کرد، زیرا “کوتاه‌مدت” و “بلندمدت” فقط به این بستگی دارد که یک معامله‌گر قصد دارد موقعیت‌های معاملاتی خود را تا چه زمانی باز نگه دارد.
وقتی اندیکاتور CCI روی نمودار بلندمدت به بالاتر از ۱۰۰+ می‌رسد، این موضوع نشان‌دهنده یک روند صعودی است و می‌توانید به دنبال سیگنال خرید روی نمودار کوتاه‌مدت بگردید. تا زمانی که در نمودار بلندمدتتر CCI به زیر ۱۰۰- نفوذ نکند، روند موردنظر به عنوان یک روند صعودی در نظر گرفته می‌شود.
تصویر شماره ۲ یک روند صعودی هفتگی را نشان می‌دهد که در اویل ۲۰۱۲ شکل گرفته است. مثلا اگر همین نمودار، نمودار بلندمدتتر شما باشد، سیگنال‌های خرید را باید روی نمودار کوتاه‌مدتی بدست آورید.
وقتی از یک نمودار روزانه استفاده می‌شود، معامله‌گران اغلب اوقات زمانی که CCI به زیر ۱۰۰- می‌رسد و دوباره به بالا بر می‌گردد، دست به خرید می‌زنند. وقتی CCI به بالای ۱۰۰+ می‌رسد و دوباره به زیر ۱۰۰+ برمی‌گردد برای احتیاط باید دست به فروش برسید.
به علاوه، وقتی روند روی نمودار بلندمدتی CCI به سمت پایین متمایل می‌شود، نشان‌دهنده سیگنال فروش است.
تصویر شماره ۳ : سیگنال‌های خرید و نقاط خروج در روند صعودی بلندمدت
تصویر ۳ نشان‌دهنده سه سیگنال خرید روی نمودار روزانه و دو سیگنال فروش است. هیچ معامله فروشی انجام نشده، زیرا CCI روی نمودار بلندمدتی یک روند صعودی را نشان می‌دهد.
وقتی CCI در نمودار بلندمدت زیر ۱۰۰- است، فقط باید سیگنال‌های فروش را در بازه زمانی کوتاه‌مدت‌تر در نظر گرفت. تا زمانی که نمودار بلندمدتتر CCI از ۱۰۰+ عبور نکند، باید روند را نزولی تلقی کرد.
روی نمودار کوتاه‌مدت‌تر وقتی CCI به بیش از ۱۰۰+ می‌رسد و دوباره به پایین‌تر از ۱۰۰+ برمی‌گردد، باید موقعیت فروش (Short کردن یا فروش تعهدی) را اتخاذ کرد. همچنین در صورتی که CCI به زیر ۱۰۰- برسد و دوباره به بالای ۱۰۰- صعود کند، معامله‌گران باید از معامله فروش تعهدی (Short) خارج شوند.
در صورتی که روند روی نمودار بلندمدتتر به سمت بالا تغییر کند، باید از همه موقعیت‌های فروش تعهدی (Short) خارج شد.
تله‌های استراتژی معاملاتی مبتنی بر CCI
در استفاده از اندیکاتور CCI می‌توانید قوانین را سخت‌گیرانه‌تر یا ملایم‌تر تنظیم کنید. برای مثال، وقتی از چندین تایم‌فریم استفاده می‌کنید، می‌توانید در تایم فریم کوتاه‌مدتی‌تر، فقط زمانی دست به خرید بزنید که CCI به بیش از ۱۰۰+ می‌رسد. با اینکار تعداد سیگنال‌ها را کاهش می‌دهید ولی اطمینان خواهید داشت روندی که وارد آن شده‌اید قوی‌تر است.
قوانین ورود و خروج از معاملات در بازه‌های زمانی کوتاه‌مدت‌تر نیز می‌تواند تنظیم شود. برای مثال اگر روند در نمودار بلندمدتتر صعودی است، می‌توانید در نمودار کوتاه‌مدت‌تر، قبل از اقدام به خرید اجازه دهید CCI به پایین‌تر از ۱۰۰- برسد و سپس (به جای برگشت به ۱۰۰-) دوباره به بالای صفر برگردد.
اینکار احتمال باعث می‌شود خرید را در قیمت بالاتری انجام دهید ولی اطمینان شما از پایان یافتن پولبک کوتاه‌مدتی و ادامه روند بلندمدت، بیشتر خواهد بود.
برای فروش، می‌توانید اجازه دهید قیمت به بیش از ۱۰۰+ برسد و سپس به زیر صفر پایین بیاید (به جای ۱۰۰+) و آنگاه دست به فروش بزنید. با اینکار ممکن است مجبور شوید دارایی را در زمان چندین پولبک کوچک نگهداری کنید ولی به احتمال زیاد در صورت وجود یک روند قوی، سود شما از معامله بیشتر خواهد شد.
نمودارهای فوق، نمودارهای بلندمدت هفتگی و کوتاه‌مدت‌تر روزانه هستند. ترکیب سایر نمودارها با بازه‌های زمانی مختلف می‌تواند مناسب باشد، مثلا ترکیب نمودار روزانه و ۱ ساعته یا ترکیب نمودار ۱۵ دقیقه‌ای و ۱ دقیقه‌ای (در صورت وجود نقدینگی و حجم معاملات بالا در بازارهایی مانند فارکس).
اگر سیگنال‌های خیلی زیاد یا خیلی کمی دریافت می‌کنید، باید دوره CCI را تغییر دهید و ببینید مشکل حل می‌شود یا نه.
متاسفانه این استراتژی نیز همانند بسیاری از استراتژی‌های معاملاتی دیگر، چندین سیگنال اشتباه صادر خواهد کرد و احتمالا چندین معامله را نیز از دست خواهید داد. احتمال اینکه CCI در طول یک سطح واحد نوسان کند نیز وجود دارد که در نتیجه باعث زیان یا مسیر نامعلوم در کوتاه‌مدت می‌شود. در این مواقع، تا زمانی که بازه زمانی بلندمدتتر ورود شما به معامله صحیح را تایید می‌کند، همچنان به سیگنال اول اعتماد کنید.
در این استراتژی، حدضرر مشخص نشده است، با این حال می‌توانید در زمان خرید، حدضرر را پایین‌تر از کف اخیر قرار دهید و در زمان فروش، حدضرر را بالاتر از سقف اخیر در نظر بگیرید.
سخن آخر
از CCI می‌توان در بازارها و تایم فریم‌ها مختلف استفاده کرد. معامله با بکارگیری چندین تایم فریم می‌تواند برای معامله‌گرانی که فعالانه خرید و فروش می‌کنند سیگنال‌های خرید و فروش بیشتری تولید کند.
معامله‌گران اغلب از نمودار بلندمدتتر برای تشخیص روند اصلی بهره می‌گیرند، سپس در نمودار کوتاه‌مدت‌تر به دنبال جدا کردن پولبک‌ها و بدست آوردن سیگنال‌ها می‌روند.
این اندیکاتور و استراتژی‌های توضیح داده شده، بدون خطا نیست و تغییر تنظیمات و معیارهای این استراتژی می‌تواند در بهبود عملکرد در بازارهای مختلف به شما کمک کند.
در همه سیستم‌ها احتمال از دست دادن معامله و ضرر وجود دارد و باید قبل به کارگیری این استراتژی، آن با تست کردن آن و یافتن تایم‌فریم مناسب در محیط آزمایشی و تعیین حدضرر در حین معامله، ریسک معاملات را کاهش داد.
