یک برنامه معاملاتی مناسب برای شما به منزلۀ یک نقشۀ راه عمل می‌کند و شما را قادر می‌سازد که بتوانید مسیر خود را در جهت کسب سود هموار سازید. با استفاده از یک برنامه معاملاتی می‌توانید در صورت انجام یک حرکت اشتباه، فوراً اقدام درست را انجام دهید و قبل از اینکه متحمل ضررهای بیشتر و بیشتری شوید، آن حرکت را اصلاح کنید یا جلوی اتفاقات بدتر را بگیرید.
تأثیر عوامل خارجی دیگر بر روند معاملات و حرکات بازار را نمی‌توان نادیده گرفت. عواملی همچون سیاست‌های حکومتی، معاملات بین‌المللی و میزان عرضه و تقاضا می‌توانند بر روند حرکات قیمتی تأثیرگذار باشند. این تأثیرات باعث شود که حرکتی خلاف پیش‌بینی شما اتفاق بیفتد.
با وجود اینکه کنترل و پیش‌بینی این موارد از دسترس شما خارج است، اما در صورتی که یک برنامه معاملاتی درست داشته باشید، در صورت وقوع چنین اتفاقاتی می‌توانید مدیریت بهتری داشته باشید و بهتر تصمیم‌گیری کنید، در نتیجه تحت تأثیر جهت‌گیری‌های معاملاتی و ترس و طمع رفتار نخواهید کرد.
چرا به یک برنامه معاملاتی نیاز داریم؟
یک برنامه معاملاتی به شما کمک می‌کند که بتوانید خودتان را کنترل کنید. این تنها چیزی است که کنترل آن از عهدۀ شما برمی‌آید.
علاوه بر این با داشتن یک برنامه معاملاتی می‌توانید از منطقۀ امن خود خارج شوید. حتماً بارها برایتان پیش آمده است که اجازه داده‌اید ضررهای وارده به سرمایۀ شما به امید بازگشت قیمت یک رمزارز، ادامه پیدا کنند یا از به دست آوردن سودهای بیشتر جلوگیری کرده‌اید و بعد از کسب مقداری سود، رمزارز خود را به فروش رسانده‌اید. تمامی این رفتارها به دلیل وجود منطقۀ امن در شما است. اگر یک برنامه معاملاتی درست داشته باشید، می‌توانید سودها و زیان‌های خود را مدیریت کنید و همچنین پایبندی به این برنامه می‌تواند به جلوگیری و کاهش رفتارهای نادرست شما بینجامد و تعداد معاملات اشتباه شما را به حداقل برساند.
چگونگی ایجاد یک برنامه معاملاتی
با توجه به اینکه هیچ دو نفری وجود ندارند که کاملاً شبیه به یکدیگر باشند، پس نمی‌توان برای همۀ افراد یک برنامه معاملاتی تجویز کرد. هر فرد باید بسته به نوع هدف، استراتژی، ویژگی‌ها و تیپ شخصیتی و دیگر موارد این چنینی، به ایجاد یک برنامه معاملاتی شخصی، بر اساس نیازهای خود بپردازد.
برخی از نکته‌هایی که باید هنگام نوشتن یک برنامه معاملاتی به آنها توجه داشته باشید در ادامه آورده شده است. شما می‌توانید از هریک از این نکته‌ها و دسته‌بندی‌ها برای ایجاد و طراحی Trading plan اختصاصی خود استفاده نمایید.
سنجش مهارت‌ها
حتی در صورتی که از بهترین و کامل‌ترین برنامه‌های معاملاتی استفاده کنید، اما دقیقاً ندانید که چه چیزی می‌خواهید و از چه استراتژی و با چه هدفی استفاده می‌کنید، نمی‌توانید در معاملات خود به موفقیت برسید.
برای شروع کافی است از خودتان بپرسید:
- چه تجربه‌های معاملاتی دارید؟
- به شناخت کافی از بازاری که در آن قصد فعالیت دارید رسیده‌اید؟
- می‌توانید در مواقع مورد نیاز در مورد ورود یا خروج از معاملات تصمیم‌گیری سریع داشته باشید؟
- استراتژی مد نظر خود را آزمایش کرده‌اید؟
- از کارکرد درست و چگونگی عملکرد استراتژی خود اطمینان دارید؟
اگر پاسخ شما به هریک از سؤالات بالا منفی است، بهتر است قبل از عملیاتی‌سازی برنامه معاملاتی خود آن را بررسی و آزمایش کنید. Paper trading یا ترید آزمایشی و تمرینی، یک روش بسیار خوب برای این کار است. در این روش شما به صورت فرضی به خرید و فروش یک رمزارز یا دارایی می‌پردازید و از هیچ دارایی حقیقی استفاده نمی‌کنید. با تکرار این کار می‌توانید متوجه نقص‌ها و کاستی‌های برنامه معاملاتی خود بشوید و به مرور آنها را رفع کنید. در این صورت تا حد زیادی نگرانی شما از بابت معامله با استفاده از دارایی حقیقی رفع خواهد شد.
آمادگی ذهنی
سلامت ذهنی، یکی دیگر از عوامل تأثیرگذار بر ترید موفق است. سلامت و آرامش ذهنی از مهم‌ترین عوامل در تصمیم‌گیری‌های مالی است. با توجه به اینکه ترید یکی از پراسترس‌ترین فعالیت‌ها است، قبل از شروع هر معامله اطمینان یابید که از نظر ذهنی آمادگی آن را داشته باشید. در صورتی که روزتان را خوب شروع نکرده‌اید و ذهن ناآرامی دارید، در آن روز تریدی انجام ندهید. برای اطمینان از اینکه معاملات و تصمیم‌گیری‌های خود را به صورت کاملاً منطقی انجام می‌دهید، باید ذهنیتی آرام و مثبت داشته باشید.
هر کاری که ممکن است به آرامش ذهنی شما کمک کند را انجام دهید. به عنوان مثال صبح‌ها کمی زودتر از خواب بیدار شوید تا قبل از ورود به معاملات ذهنتان کاملاً بیدار و آگاه شده باشد. یا قبل از شروع کار معامله‌گری اندکی بدوید یا یک صبحانه خوب داشته باشید. این شما هستید که باید روش مناسب خودتان را بیابید و با استفاده از روش‌هایی که در مورد شما جواب می‌دهند، به آرامش ذهنی خود قبل از شروع معاملات کمک کنید.
نویسندۀ کتاب روانشناسی معامله گری، Brett Steenbarger، فعالیت‌هایی همچون مدیتیشن، ورزش یا فعالیت‌های این‌چنینی را برای افزایش تمرکز و کمک به آمادگی کاربران برای شروع ترید توصیه می‌کند. او همچنین اضافه می‌کند که این روش‌ها باعث از بین رفتن احساسات نمی‌شود بلکه به ساخت ذهن کمک می‌کند.
تحقیق و بررسی کنید
این روزها، داشتن دانش در هر زمینه‌ای به نوعی یک قدرت محسوب می‌شود. قبل از باز شدن بازار در هر روز اخبار پیرامون حوزۀ مورد نظر خود را بررسی کنید و ببینید که در سراسر دنیا چه چیزی در حال رخ دادن است. یکی از مواردی که چک کردن آن خالی از لطف نیست، بررسی قراردادهای فیوچرز، حجم معاملات و اطلاعات دیگر مربوط به صرافی ها است.
تقویم اقتصادی یکی دیگر از ابزارهای کاربردی برای تریدرها است. با استفاده از این تقویم‌ها می‌توانید اطلاعات مربوط به رویدادهای جدید یا اخبار منتشرشده در مورد اقتصاد و بازارهای مالی را به دست آورید و تأثیرات آنها را بر رمزارز یا دارایی مورد نظر خود بررسی کنید. با کنترل کردن روزانه تقویم اقتصادی می‌توانید اخبار مربوط به رویدادهای بزرگ را به صورت آپدیت دنبال کنید. این کار به مراتب بهتر از این است که منتظر بمانید تا خبر مربوط به این رویدادها منتشر شود. همچنین بهتر است، برای ورود به یک معامله تا زمان انتشار آن خبر منتظر بمانید. این کار بسیار منطقی‌تر از این است که در زمان نوسانات شدید بازار به دلیل هیجانات حاصل از آن خبر، به آن رمزارز یا دارایی وارد شوید.
تعیین یک هدف مشخص
یکی دیگر از مواردی که باید در چک لیست مربوط به ایجاد برنامه معاملاتی رعایت نمایید، تعیین اهداف هفتگی، ماهانه و سالیانه برای خود است. این اهداف باید با در نظر گرفتن نسبت ریسک به ریوارد و تعیین هدف قیمتی و سطح سود صورت گیرد.
معامله‌گران از نسبت ریسک به ریوارد برای مدیریت سرمایه و ریسک در یک معامله استفاده می‌کنند. بر اساس نظر بسیاری از معامله‌گران با تجربه، ورود به یک معامله با نسبت ریسک به ریوارد ۱ به ۳ منطقی است. ریسک به ریوارد ۱ به ۳ به این معنی است که احتمال کسب سود شما از این معامله در مقابل ضرر احتمالی حاصل از این معامله حدود ۳ برابر بیشتر است.
تعیین حد ضرر
تعیین مقدار ریسک برای هر معامله به استراتژی معاملاتی و میزان ریسک‌پذیری شما بستگی دارد. اما تریدرهای باتجربه معمولاً مقداری بین ۱ تا ۵ درصد را به عنوان حد ضرر سبد سرمایه تعیین می‌کنند.
بعد از تعیین مقدار حد ضرر باید منظم و متعهد باشید و به برنامه معاملاتی خود پایبند باشید و در مواقع لزوم به سرعت تصمیم‌گیری کنید و از بازار خارج شوید.
تعیین قوانین برای نقاط ورود و خروج
یکی از دلایلی که کامپیوترها بهتر از انسان‌ها در معاملات عمل می‌کنند این است که آنها بدون در نظر گرفتن احساساتی مثل ترس و طمع، بعد از فراهم شدن شرایطی که برای آنها تعیین شده است، به ورود و یا خروج از یک معامله اقدام می‌کنند.
تعیین یک سری قوانین برای خودتان و نوشتن برنامه معاملاتی به شما کمک می‌کند که در مواقع لزوم به احساسات خود غلبه کنید و مطابق با برنامه و شرایط تعیین‌شدۀ خودتان به یک معامله وارد یا از یک معامله خارج شوید.
به عنوان مثال باید تعیین کنید که در صورتی که نمودار قیمت به یک محدودۀ حمایت یا مقاومت برخورد داشت، الگویی تشکیل یا شکسته شد یا دیگر موارد این‌چنینی، چه خواهید کرد. همچنین باید در مورد چگونگی عکس‌العمل خود در مقابل هر یک اندیکاتورها، ابزارها یا الگوهایی که استفاده می‌کنید، برنامۀ مشخصی داشته باشید. برای خروج از معاملات نیز باید ضرر خود را بپذیرید و مطابق با قوانین و حد ضررهایی که برای خود مشخص کرده‌اید، بلافاصله از معامله خارج شوید و درگیر احساسات نشوید.
ثبت اطلاعات مربوط به معاملات
از تمامی معاملات خود گزارشی ثبت کنید. با این کار می‌توانید استراتژی‌های استفاده‌شده را بررسی و آنالیز کنید. اگر برآیند معاملات شما منفی باشد، نشان می‌دهد که شما مسیر را اشتباه رفته‌اید و باید روش خود را اصلاح کنید تا از انجام اشتباهات تکراری جلوگیری نمایید. اطلاعاتی که لازم است در مورد هر معامله ثبت کنید، در ادامه آورده شده است:
- قیمت ورود
- قیمت خروج
- حد ضرر و حد سود تعیین‌شده
- حجم معامله
- میزان سود و ضرر محقق‌شده
- تصویری از نمودار قیمت هنگام ورود و خروج شما از معامله
- ژورنال معاملاتی
یک ژورنال معاملاتی با ثبت اطلاعات مربوط به معاملات متفاوت است. در ژورنال معاملاتی دلیل ورود یا خروج از یک معامله را ثبت می‌کنید، همچنین می‌توانید احساس خود را هنگام ورود یا خروج از یک معامله ثبت نمایید. این کار به شما کمک می‌کند که درک بهتر و درست‌تری از چگونگی عملکرد خود داشته باشید.
