نمودار شمعی مرد به دار آویخته (Hanging Man) چیست؟
الگوی مرد به دار آویخته نوعی الگوی نمودار شمعی است. نمودار شمعی، بالاترین قیمت (High)، پایین‌ترین قیمت (Low)، قیمت گشایش (Opening) و قیمت پایانی (Closing) یک سهم یا ارز دیجیتال را در یک تایم فریم مشخص نمایش می‌دهد. نمودارهای شمعی انعکاسی از تأثیر عواطف سرمایه‌گذاران بر قیمت یک سهم هستند و برخی از تریدرها برای تعیین نقاط ورود و خروج به معامله آنها را به کار می‌برند.
اصطلاح «مرد به دار آویخته» به شکل نمودار شمعی اشاره دارد و از ظاهر این الگو چنین چیزی برداشت می‌شود. الگوی مرد به دار آویخته نمایانگر حرکت بازگشتی قیمت در روندی صعودی است. فروش دارایی صرفاً با توجه به الگوی مرد به دار آویخته حرکتی ریسکی است اما بسیاری بر این باورند که حضور این الگو گواهی است مبنی بر اینکه احساسات بازار در حال بازگشت است و روند صعودی قیمت دیگر قوتی ندارد.
الگوی مرد به دار آویخته دو ویژگی اصلی دارد:
- دارایی، سهم یا ارز دیجیتال در یک روند صعودی قیمت باشد.
- بدنه اصلی نمودار شمعی (حد فاصل میان قیمت گشایش و قیمت پایانی) کوچک و سایه زیرین آن کشیده باشد. سایه بالایی نیز معمولاً کوچک است.
هنگامی که این دو ویژگی صادق باشد و الگوی مرد به دار آویخته در روندی صعوی تشکیل شود، در واقع بیانگر این مطلب است که خریداران قدرت خود را از دست داده‌اند. در همان روز، در حالی که تقاضا قیمت سهم را به بالا فشار می‌دهد اما شرایط به گونه‌ای است که حجم فروش به قدر چشمگیری افزایش می‌یابد. با اینکه خریداران موفق می‌شوند قیمت را به حوالی قیمت گشایش برسانند اما تنزل ابتدایی قیمت به دلیل فزونی عرضه بر تقاضا نشانه‌ای است که شمار فزاینده‌ای از سرمایه‌گذاران را به این باور می‌رساند که قیمت به اوج خود رسیده و در حال سرازیر شدن است.
الگوی مرد دار آویز فرصتی فراهم می‌کند که تریدرها بتوانند طی آن موضع خرید استقراضی یا لانگ پوزیشن خود را ببندند و حتی با تنزل قیمت در موضع فروش استقراضی یا شورت پوزیشن قرار بگیرند.
الگوی مرد دار آویز از طریق بدنه‌ای کوچک که بالای سایه طویل زیرین قرار گرفته مشخص می‌شود. سایه زیرین دست‌کم باید دو برابر طول بدنه اصلی نمودار شمعی باشد.
در نمودار زیر دو الگوی مرد دار آویز (Hanging Man) از سهام شرکت فیسبوک نمایش داده شده است که هر دوی این موارد دست‌کم در کوتاه‌مدت به کاهش قیمت منجر شده‌اند. این الگو دارایی را در بلند‌مدت تحت تأثیر قرار نداده است و از این رو الگوی مرد به دار آویخته صرفاً برای اندازه‌گیری مومنتوم و تغییرات قیمت در کوتاه مدت به کار می‌آید.
هر چند که اغلب تریدرها برای تشخیص حرکات قیمتی سهام خود بر تشکیل نمودارهای شمعی یا همان کندل‌ها حساب باز می‌کنند اما برای موارد دیگری هم از جمله کشف الگوهای کندلی در شاخص‌هایی از قبیل S&P 500 و شاخص میانگین صنعتی داوجونز (Dow Jones Industrial Average) هم مناسب هستند. نمودارهای شمعی همچنین می‌توانند برای تحت نظر قرار دادن مومنتوم و حرکات قیمت در سایر دارایی‌ها از قبیل رمزارزها و قرارداد آتی هم به کار روند.
ویژگی‌های الگوی Hanging Man
اگر مصداقی که از الگوی مرد به دار آویخته می‌یابید نمونه واقعی آن باشد، سایه زیرین حداقل دو برابر بدنه واقعی نمودار شمعی است. به عبارتی دیگر، تریدرها تمایل دارند پس از مشاهده سایه پایینی کندل که طول بیشتری نسبت به بدنه دارد، صحت الگوی مذکور را تأیید کنند. در چنین حالتی زور فروشندگان بازار بر خریداران می‌چربد.
توماس بوکوفسکی (Thomas Bulkowski) در کتاب خود، یعنی دایره‌المعارف نمودارهای شمعی (Encyclopedia of Candlestick Charts) عنوان می‌کند که هر چه که طول سایه زیرین نمودار شمعی بیشتر باشد، اعتبار این الگو نیز بیشتر خواهد بود. وی با استفاده از داده‌های تاریخی بازار حدود ۲۰ هزار نمونه از الگوی مرد به دار آویخته را بررسی کرد. در اکثر موارد، نمونه‌هایی که سایه‌های کشیده‌تری داشتند نسبت به مواردی که سایه‌های کوتاه‌تر داشتند کاراتر بودند. در این میان، برخی از تریدرها به دنبال حجم معاملاتی قدرتمند نیز می‌گردند. تحقیقات بوکوفسکی این دیدگاه را تأیید می‌کند.
ویژگی منحصربه‌فرد دیگر این الگو، حضور کندل تأیید، یک روز پس از پدیدار شدن الگوی مرد به دار آویخته است. از آنجایی که الگوی مرد دارآویز به سقوط قیمت اشاره دارد، لذا لازم است که این سیگنال در روز بعد با تنزل قیمت تأیید شود. چنین تأییدی با حرکت قیمت به سمت پایین حاصل می‌شود.
در این حالت دو پیشامد محتمل است: یا کندل روز بعد همراه با شکاف قیمتی نسبت به کندل مرد به دار آویخته گشایش می‌یابد یا اینکه حرکتش به سمت پایین را به سادگی ادامه خواهد داد (یعنی قیمت نهایی پایین‌تر از کندل مرد به دار آویخته خواهد بود). با استناد به کتاب بوکوفسکی، چنین رویدادهایی در بیش از ۷۰% موارد بیانگر حرکت بازگشتی قیمت هستند.
لازم به ذکر است که رنگ بدنه کندل مرد به دار آویخته (خواه قرمز باشد خواه سبز) اهمیتی ندارد. تمام چیزی که اهمیت دارد این است که بدنه کندل نسبت به سایه زیرین کندل کوچک باشد.
نحوه معامله با استفاده از این الگو
مواردی از الگوی مرد دار آویز (Hanging Man) که حجم بالایی دارد، سایه زیرین آنها طویل است و در پی آن فروش بر خرید پیشی می‌گیرد، شانس بالایی دارد که به تنزل قیمت بینجامند. چنین نمونه‌هایی از این الگو برای استفاده در معاملات ایدئال هستند.
با مشاهده چنین الگویی در نظر داشته باشید که در نزدیکی قیمت پایانی روزی که از پی پدیدار شدن این الگو می‌آید، اقدام به فروش کنید. استراتژی تهاجمی‌تر این است که در حوالی قیمت پایانی الگوی مرد به دار آویخته و یا در نزدیکی قیمت گشایش کندل بعدی وارد معامله شوید. بالای سقف کندل مرد به دار آویخته سفارش حد ضرر (Stop-Loss Order) قرار دهید. نمودار زیر نقاط ورود احتمالی را به همراه مکان حد ضرر نمایش می‌دهد.
یکی از مشکلات نمودارهای شمعی در اینجا است که آنها اهداف قیمتی (Price Targets) به دست نمی‌دهند. بنابراین، مادامی که روند نزولی تداوم دارد، در معامله بمانید، اما اگر قیمت مجدداً اوج گرفت، از آن خارج شوید. الگوی مرد به دار آویخته صرفاً سیگنال‌های بازگشتی کوتاه‌مدت هستند.
اعتبار الگوی مرد دار آویز
اگر پیگیر الگوی مرد آویزان هستید، باید بدانید که این الگو صرفاً یک پیش‌بینی از حرکت بازگشتی قیمت است. به دنبال ویژگی‌های خاص‌تری از این الگو باشید تا نتایج بهتری کسب کنید. بوکوفسکی از آن دسته افرادی است که باور دارد این الگو غیر قابل اعتماد است. طبق تحلیل وی، در اکثر مواقع روند صعودی قیمت اندکی پس از پدیدار شدن الگوی مرد آویزان در نمودار تداوم می‌یابد.
به هر حال مواردی وجود دارد که وقوع آنها احتمال سقوط قیمت را پس از این الگو افزایش می‌دهد. از جمله این موارد می‌توان به حجم بالای معاملات، طویل بودن سایه زیرین کندل و افزایش فروش در روز پس از پدیداری الگو اشاره کرد. اگر الگوی مرد به دار آویخته‌ای که می‌یابید واجد این خصوصیات باشد، می‌تواند پیش‌بینی بهتری از نزول قیمت انجام دهد. جهت انجام معاملات صرفاً به دنبال این نوع الگوها بگردید.
تفاوت بین مرد به دار آویخته و نمودار شمعی چکش
دو الگوی نموداری دیگر نیز وجود دارند که مشابه الگوی مرد آویزان (Hanging Man) هستند. این مشابهت می‌تواند به سردرگمی شما منجر شود.
الگوی مرد به دار آویخته اواخر روندی صعودی پدیدار می‌شود و الگوی ستاره دنباله دار (Shooting Stars) نیز همین گونه است. تفاوت آنها در این است که در الگوی مرد دار آویز بدنه اصلی نزدیک به بالای نمودار شمعی واقع شده و سایه زیرین کشیده‌ای دارد. اما در الگوی ستاره دنباله‌دار، بدنه اصلی حوالی پایین نمودار شمعی قرار دارد و سایه فوقانی طویل و کشیده‌ای دارد.
در هر دو مورد اندازه سایه باید حداقل دو برابر اندازه بدنه اصلی کندل باشد. هر دو الگو از احتمال نزول قیمت حکایت دارند.
الگوی مرد دار آویز و الگوی چکشی (Hammer) هر دو از نوع الگوهای نمودار شمعی هستند و روند بازگشتی قیمت را نمایش می‌دهند. تنها تفاوت میان این دو در ماهیت روندی است که در آن ظاهر می‌شوند.
به واسطه این تفاوت‌های اساسی می‌توان الگوهای مذکور را شناسایی کرد.
