کرونا, واژه ای آشنا که این روزها زیاد می شنویم, نه تنها افراد که اقتصاد را نیز بیمار کرده است. خبرها نشان از کوچک شدن اقتصاد کشورها و فلج شدن کسب و کارها می دهد. در این میان بازار خودرو نیز از این آشفتگی بی بهره نبوده و می توان گفت سهام اکثر شرکت های خودرو سازی بزرگ با ریزش بسیاری همراه بوده است. هرچند سال ۲۰۲۰ برای خودروسازان خارجی سالی خوش یمن نبود اما غول‌های خودروسازی داخلی شرایط متفاوتی را تجربه کردند و بی‌توجه به اوضاع و احوال جهانی، با رشد پرشتابی همراه شدند. شاید برایتان قابل باور نباشد اما آمار و ارقام حکایت از برتری ارزش بازار سهام شرکت ایران خودرو از رنو فرانسوی دارد و سایپا نیز در جایگاه هجدهم جدول ۲۰ موردی ایستاده است.
کرونا چرخ خودروسازان جهان را پنچر کرد
ویروس کرونا، نه تنها بلای جان افراد کره زمین شده که به بازارها نیز رحم نکرده و صنعت خودروی جهان را نیز تحت تاثیر قرار داده است. میزان تولید و فروش خودرو در جهان بعد از تعطیلی گسترده کارخانه های چینی و کره ای با افت روبرو شد که این امر از زمان بحران مالی جهانی در سال ۲۰۰۸ به این‌سو بی سابقه بوده است و حتی تولید و فروش برخی خودروسازان به صفر رسید، تا جایی که نشریه اکونومیست به صراحت درباره آن نوشت: «ممکن است که تا پایان سال، هیچ پولی برای خودروسازان باقی نماند». بر اساس گزارش بیزینس‌اینسایدر، آخرین باری که صنعت خودروی آمریکا چنین وضعیتی را تجربه کرد، در زمان جنگ جهانی دوم بود.
این بازار آشفته اما برای برخی خودروسازان موقتی بود و توانستند مجدد جانی دوباره بگیرند. به عنوان مثال تسلا پس از وقفه یکی دو ماهه ناشی از شوک کرونا، پررونق تر از قبل به کار خود ادامه داد. و برای چهارمین فصل متوالی بازدهی مثبتی داشته و سود کسب کند. این روند مثبت تسلا تا جایی پیش رفت که ماه گذشته این شرکت از تویوتا غول خودروسازی جهان پیشی گرفت و از نظر ارزش بازار تبدیل به برترین خودروساز جهانی شد. در نتیجه صعودهای پی در پی سهام شرکت تسلا، ثروت ایلان ماسک، بنیان‌گذار و مدیرعامل این خودروساز آمریکایی به ۱/ ۵۹ میلیارد دلار رسید تا او با پشت سر گذاشتن وارن بافت به هفتمین فرد ثروتمند در جهان تبدیل شود. ارزش سهام تسلا از ابتدای سال ۲۰۲۰ رشد ۲۵۸ درصدی را تجربه کرده است. دو شرکت آئودی و فراری نیز در سال جاری میلادی با رشد قیمت سهام به ترتیب به میزان ۸/ ۹۴ و ۵/ ۶ درصدی همراه شدند اما دیگر خودروسازان مورد بررسی همگی با ریزش سهام خود مواجه شدند. در این میان بیشترین زیان به میزان ۴۷ درصد از آن شرکت رنوی فرانسه شد. این شرکت زیان ده نیز بوده و ارزش بازار آن بر اساس آخرین محاسبات روز گذشته به ۷ میلیارد و ۶۴۰ میلیون دلار سقوط کرده است.
چین به‌عنوان بزرگترین خودروساز جهان, با بیش از ۲۴ میلیون واحد تولید وسایل نقلیه موتوری در سراسر کشور، از اولین هفته‌های شیوع ویروس کرونا، زمانی‌که این ویروس هنوز در چین بود و به مرحله همه‌گیری جهانی نرسیده بود، صنعت خودرو یکی از اولین بخش‌هایی بود که کارشناسان نگران آسیب جدی آن بودند. ضمن آنکه چین یک عرضه‌کننده عمده قطعات خودرو به تمام جهان است. با این حال آمار دقیقی از وضع سهام شرکت‌های بزرگ خودروساز چینی همچون چری در دست نیست و امکان بررسی آمار سهام این شرکت‌ها وجود نداشت.
ایمنی خودروسازان داخلی از شرایط جهانی
با وجود افت قیمت جهانی خودرو و کاهش میزان تولیدات, ایران اما توانست شرایط متفاوتی را به ثبت برساند. قیمت ها رو به افزایش رفتند و تولید کم شرکت های خودروسازی سبب شد تا مسئولین از روش قرعه کشی برای تحویل خودرو به متقاضیان با قیمت کارخانه استفاده کنند.
در این مدت بازار سهام نیز شرایط رو به رشد مشابهی را تجربه کرد. تقاضای خرید سهام شرکت‌های خودروساز بسیار بیشتر از حد انتظار بوده و مسبب رشد سریع این شرکت ها شد. سهام ایران خودرو که با نماد «خودرو» عرضه شد, نشان از رشد هزار و ۲۱۱ درصدی دارد. سایپا دیگر شرکت خودروساز داخلی, با نماد «خساپا» افزایش ۷۸۳ درصدی را نشان می دهد.
هرچند که شرکت های خودروسازی داخلی از لحاظ سودآوری چندان پر بازده نیستند, با این حال اما پارس خودرو معادل ۸۴۰ و زامیاد ۱۲۲۴ درصد رشد داشتند. جالب است بدانید شرکت ایران‌خودرو در ۱۲ ماه منتهی به پایان سال ۹۸، به ازای هر سهم ۵/ ۱۷ تومان زیان داشته است. زیان عملیاتی این شرکت در این مدت به ۷/ ۶ هزار میلیارد تومان رسید. سایپا نیز در ۱۲ ماه ۹۸، با زیان ۵/ ۱۴ تومانی مواجه شد. با تمام این تفاسیر سهام این شرکت ها تحت تاثیر جو مثبت بازار قرار گرفته و به جایگاه خوبی در میان خودروسازان جهانی قرار گرفتند. به عنوان مثال ارزش بازار دلاری شرکت ایران‌خودرو از ۸ میلیارد دلار فراتر رفته و رنوی فرانسه را پشت سر گذاشت و با وجود زیان در میان ۱۵ شرکت بزرگ خودروساز دنیا قرار گرفت.
اگر شرایط طور دیگری پیش می رفت و ارزش ریال ایران در برابر دلار آمریکا تا این حد کم نمیشد, حتی می شد چنین تصور کرد که با نرخ ثابت دلار ۱۶ هزار تومان ایران خودرو می توانست از کیا پیشی بگیرد. در همین بازار پرالتهاب ارز و با احتساب دلار ۲۳هزار تومانی، شرکت سایپا نیز با ارزش بازار ۸/ ۳ میلیارد دلاری، در آستانه رسیدن به شرکت مزدا است. آمار و ارقام و گزارشاتی که با توجه به کیفیت محصولات این دو شرکت خودروساز داخلی شاید برای ایرانیان خنده دار و غیر قابل باور به نظر برسند اما حقیقت دارند. همین امر کارشناسان را دچار نوعی بیم و امید کرده و از افزایش لجام گسیخته ارزش سهام برخی شرکت ها ابراز نگرانی کرده اند.
منبع: دنیای اقتصاد
