معرفی پولکادات و ارز دیجیتال DOT

در این نوشته از فیماچارت به بررسی پروژه پولکادات و تجزیه و تحلیل آن می پردازیم و رمزارز مرتبط با آن یعنی دات (DOT) را نیز بررسی می کنیم.

جالب است بدانید پولکادات نسل بعدی بلاک چین است که شبکه‌های بلاکچینی دیگر را به هم متصل کرده و یک شبکه یکپارچه از آن‌ها می‌سازد. از این پلتفرم به عنوان تسهیل‌کن نده نسل بعدی وب یعنی وب ۳ یاد می‌شود که انحصار اینترنت را می‌شکند و آن را در اختیار کاربران قرار می‌دهد. Polkadot با داشتن چندین مزیت اساسی، سعی در ایجاد تحول در ساختار شبکه‌های بلاک چینی را دارد.

اکثر ارزهای دیجیتال برای حل برخی از مشکلات دنیای واقعی با استفاده از فناوری بلاک چین ایجاد شده‌اند. از سوی دیگر، پولکادات برای حل مسائل و مشکلات خود Blockchain به وجود آمده است. بر اساس وب‌سایت رسمی این پروژه، پولکادات “یک تکنولوژی چند زنجیره‌ای و شبکه‌ای” است. به عبارت دیگر، پولکادات یک بلاک چین است که بلاک چین‌های متفاوت زیادی را به یکدیگر متصل می‌کند. این برنامه برای از بین بردن برخی از مشکلات عمده‌ای طراحی شده، که منجر به کاهش کاربرد شبکه‌های بلاک چینی برای استفاده در دنیای واقعی شده‌اند. دو مورد از این مشکلات عبارت‌اند از:

مقیاس پذیری (Scalability): به بیان ساده، فناوری بلاک چین به شکلی که امروزه وجود دارد، نمی‌تواند تعداد تراکنش‌هایی را که در جهان غیرمتمرکز پیش‌بینی شده‌اند، به طور کامل اجرا کند. در واقع، شبکه‌های بلاک چینی قادر به پردازش تعداد محدودی تراکنش در ثانیه هستند.

پولکادات یک شبکه چند زنجیره‌ای مجهز به فناوی شاردینگ (Sharding) است، که می‌تواند بسیاری از تراکنش‌ها را در چندین زنجیره به صورت موازی پردازش کرده و تنگناهایی را که در شبکه‌های دیگر رخ می‌دهد، به طور کامل برطرف کند. این قدرت پردازش موازی به طور قابل ملاحظه‌ای مقیاس‌پذیری را بهبود بخشیده و شرایط مناسبی را برای افزایش پذیرش بلاک چین به عنوان یک تکنولوژی جهانی و رونق آن در آینده به وجود می‌آورد.

انزوا (Isolation): شبکه‌های بلاک چین فعلی به سبب عدم امکان تعامل بین آن‌ها، نمی‌توانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. این مشکل سبب شده که اکنون شبکه‌های بلاک چینی در انزوا باشند.

ساختار پولکادات

برای درک بهتر راه‌کار پولکادات برای حل این مسائل، کافی است نگاهی به ساختار این پلتفرم بیاندازیم. سه اصطلاحی که اکثرا در لایت پیپر (Light Paper) پولکادات مورد استفاده قرار گرفته‌اند، عبارت‌اند از:

• ریلِی چین (Relay Chain): شبکه اصلی پولکادات است که تمام بلاک چین های جداگانه به آن متصل می‌شوند.
• پاراچین (Parachain): که مخفف عبارت “زنجیره‌های موازی” (Parallelized Chains) است، بلاک چین‌های تک زنجیره‌ای را به صورت موازی و از طریق شبکه Polkadot اجرا می‌کند.
• بریج چین (Bridge Chain): این زنجیره، برای اتصال زنجیرهایی طراحی شده است که از پروتکل‌های گاورننس (Governance یا همان نظردهی پولکادات استفاده نمی‌کنند.

با مطالعه توضیحات مختصری که درمورد سه مؤلفه بالا ارائه شد، ممکن است تا حدودی با نحوه عملکرد شبکه پولکادات آشنا شده باشید. از آنجایی که ریلی چین به منظور حل مشکل قابلیت تعامل بین بلاک چین‌های مختلف توسعه یافته است، با کمک ویژگی قراردادهای هوشمند آن، اجرای صحیح تمام تراکنش‌ها و تعاملات میان زنجیره‌های جداگانه تضمین می‌شود. پاراچین نیز می‌تواند با استفاده از پردازش تراکنش‌ها به صورت موازی، مشکل مقیاس پذیری را حل کند.

نکته دیگر درباره شبکه پولکادات، امنیت مشترک آن است. به عبارتی امنیت شبکه Polkadot، تمام زنجیره‌های متصل به این شبکه را نیز شامل می‌شود. این امر باعث می‌شود تا بلاک چین‌های مختلف متصل به پولکادات، از امنیت این شبکه بهره ببرند.

بلاک چین‌های مختلف دارای معماری متفاوتی هستند. این ویژگی سبب شده اکنون شاهد پروژه‌های بلاک چینی مختلف با کاربردهای متنوعی باشیم. برای مثال، یک Blockchain ممکن است صرفا برای مدیریت هویت و بلاک چین دیگری، فقط به منظور ذخیره‌سازی فایل توسعه داده شده باشد. در پولکادات، هر بلاک چین می‌تواند به منظور یک کاربرد خاص بهینه شده باشد. این کار سبب می‌شود تا کاربردها و کدهای غیرضروری حذف شوند و شاهد زنجیره‌های بهینه‌تری باشیم. تیم‌ها می‌توانند با استفاده از چهارچوب سابستریت – Substrate، بلاک چین خود را سریعتر و مؤثرتر از همیشه توسعه داده و سفارشی کنند.

پروتکل‌های گاورننس در Polkadot

پولکادات از الگوریتم اجماع اثبات سهام (Proof of Stake) در ساختار خود استفاده می‌کند. بنابراین کاربران می‌توانند با نگهداری ارز دیجیتال DOT که توکن شبکه پوکادات است، به گره (نود) این شبکه تبدیل شده و در فرآیند تایید تراکنش‌ها و ساخت بلاک در ریلی‌چین شرکت کنند. به این نودها، ولیدیتور (Validator) گفته می‌شود. اما علاوه بر ولیدیتورها، گره‌های دیگری به نام تلفیق کننده (Collator) در پولکادات وجود دارد، که وظیفه نگهداری از زنجیره پاراچین را بر عهده دارند.

در نهایت نامینیتورها (Nominator) و فیشرمن‌ها (Fishermen)، دو نقش دیگر در شبکه پولکادات هستند. نامینیتورها ضمن انتخاب ولیدیتورها، با استیکینگ ارز دیجیتال DOT به امنیت ریلی‌چین کمک می‌کنند. فیشرمن‌ها نیز لایه نهایی امنیت شبکه پولکادات هستند؛ آن‌ها شبکه را رصد کرده و رفتارهای ولیدیتورها را زیر نظر می‌گیرند.

بنابراین افراد جامعه پولکادات با استیک کردن ارز دیجیتال DOT، شبکه را مطابق با آنچه مناسب می‌بینند، اداره کرده و سهم قابل ملاحظه‌ای در آینده شبکه Polkadot دارند. استیکرها می‌توانند در مورد نحوه اداره شبکه نظر بدهند و یا ایده‌های خود را مطرح کنند. یکی از اتفاقاتی که اخیرا شاهد آن بودیم، نظرسنجی در مورد بیشتر کردن تعداد ارزهای دات بود. گره‌های شبکه پولکادات طی این نظرسنجی به ۱۰۰ برابر شدن تعداد این ارز دیجیتال رای دادند و این اتفاق عملی شد.

نقش ارز دیجیتال DOT

ارز دیجیتال دات، سه هدف اصلی را در شبکه پولکادات ارائه می‌دهد:

حاکمیت: هولدرهای ارز دیجیتال دات کنترل کاملی بر این پروتکل خواهند داشت. امتیازاتی که معمولا در پلتفرم‌های دیگر به ماینرها داده می‌شود از جمله تعیین ساختار کارمزد، تغییرات پروتکل و عملیات اضافه‌سازی یا حذف پاراچین در این پروتکل، به دارندگان توکن DOT اختصاص می‌یابد. با اینکه این امتیازات به طور رسمی به دارندگان واگذار نمی‌شود، اما به خاطر هولد کردن توکن‌ها، در فرایند تصمیم گیری مشارکت خواهند داشت.

عملیات: دارندگان توکن‌های دات، مکانیسم اجماع شبکه Polkadot را تسهیل می‌کنند. هولدرای ارز دیجیتال DOT برای تضعیف حملات احتمالی باید ضمن حفظ یکپارچگی و اجماع، مشارکت فعالی داشته باشند.

پرداخت: شبکه به دارندگان توکن دات و افرادی که در شبکه فعالیت بالایی داشته باشند، پاداش‌هایی در قالب ارز دیجیتال DOT اعطا می‌کند. علاوه بر این، برای اضافه کردن پاراچین‌های جدید نیاز است که توکن دات الحاق شود.

تعداد کل توکن‌های تعریف شده در بلاک اولیه شبکه پولکادات معادل ۱۰ میلیون ارز دیجیتال DOT بود، که از این مقدار، ۵ میلیون واحد طی عرضه اولیه پولکادات در اکتبر سال ۲۰۱۷ (مهرماه ۱۳۹۶) به مزایده گذاشته شد. ۲ میلیون ارز دیجیتال دات دیگر برای مشارکت‌های احتمالی پیش از راه‌اندازی شبکه اختصاص داده شد و ۳ میلیون باقی‌مانده، برای سازمان Web3 رزرو شده است.

با این حال، این ده میلیون عرضه اولیه، یک هارد کپ یا ماکزیمم سرمایه نیست. سازندگان پیش بینی می‌کنند احتمالا همانند اتریوم، پولکادات نیز در آینده دارای یک عرضه سالیانه و خارج از برنامه، به منظور تشویق گره‌ها به شرکت در شبکه باشد.

کاربرد پولکادات

با توجه به اینکه پولکادات هنوز در مراحل اولیه توسعه خود قرار دارد و برای بلوغ این فناوری زمان نیاز است، تعیین کاربردهای دقیق این شبکه بلاک چینی در آینده نیز دشوار است. با این وجود، در ادامه تعدادی از کاربردهای احتمالی که در وایت پیپر این پروژه آورده شده، ذکر شده است.

فرض کنید یک پروژه قصد استفاده از اقتصاد هوشمند نئو در کنار سیستم پرداختی ریپل را دارد. ارتباط این دو بلاک چین بدون وجود پروژه‌ای مانند پولکادات، ممکن نیست. فرض کنید طوفانی در راه است. اوراکل آب و هوا این موضوع را تأیید کرده و اوراکل‌های اینترنت اشیاء یا IOT، آسیب آن را تصدیق می‌کنند. از این رو، زنجیره بیمه خصوصی نیز بازپرداخت را از طریق صدور توکن انجام می‌دهد. ارتباط میان این بلاک چین‌ها نیازمند وجود پروژه‌ای مانند پولکادات است.

خالق و تیم پشتیبان پولکادات

Polkadot توسط گوین وود (Gavin Wood)، بنیانگذار و مدیر ارشد فنی سابق اتریوم، تأسیس شد. او همچنین بنیانگذار، مدیر ارشد فنی و رئیس شرکت پریتی تکنولوجیز – Parity Technologies Ltd است، که وظیفه توسعه و پشتیبانی پوکادات را بر عهده دارد.علاوه بر این، گوین وود بنیانگذار و رئیس سازمان Web3 بوده که هدف آن پرورش فناوری‌هایی است که از اکوسیستم پیش‌بینی شده وب‌۳ و اینترنت کاملا غیرمتمرکز آن بهره می‌برند.

عرضه اولیه سکه ارز دیجیتال دات

عرضه اولیه سکه Polkadot در سال ۲۰۱۷ یکی از بزرگترین ICOهای آن سال بود. قیمت نهایی توکن دات، ۰.۱۰۹ واحد ETH بود. در مجموع ۴۸۵,۳۳۱ واحد اتریوم از فروش ۵ میلیون توکن به دست آمد. این مزایده در تاریخ ۱۷ اکتبر ۲۰۱۷ (۲۵ مهرماه ۱۳۹۶) و زمانی که قیمت اتر حدود ۳۲۰ دلار بود، تکمیل و ارزش کل تقریبی آن، ۱۵۰ میلیون دلار برآورد شد. با این حال، چند ماه بعد توکن اتر (ETH) به ارزش ۱۴۰۰ دلار مورد معامله قرار گرفت.

بازتعریف ۱۰۰ برابری ارز دیجیتال DOT

پس از اجرای کمیسیون فنی و شورا، یک نظر سنجی تحت نظارت شرکت برگزار شد تا مشخص شود که چه تعداد از پلانک‌‌ها (Planck واحد اندازه گیری خرد توکن DOT است) باید به عنوان یک توکن DOT در نظر گرفته شود. پلانک‌ها در واقع کوچکترین واحد مبادله در پولکادات هستند و ارزش آنها تغییر نمی‌کند. در این پروسه نظرسنجی، تعداد پلانک‌هایی که بایستی شامل یک ارز دیجیتال دات شوند، مورد بررسی قرار گرفتند.

تصمیم بر این شد که یک توکن DOT به جای ۱۰ به توان ۱۲ پلانک، به صورت ۱۰ به توان ۱۰ (هر ۱۰ میلیارد پلانک برابر با یک دات) پلانک تعیین شود. بنابراین، نسخه جدید توکن DOT صد برابر کوچکتر از توکن قدیمی آن خواهد بود. این بازتعریف توکن، در ۲۱ اوت ۲۰۲۰ (۳۱ مرداد ماه ۹۹) و حدودا ساعت ۱۳:۱۵ (ساعت هماهنگ جهانی) خصوصا در بلاک شماره ۱,۲۴۸,۳۲۸ اتفاق افتاد. در زمان اجرای این برنامه، کاربران مجبور به انجام کاری نیستند چراکه فقط یک تغییر سراسری و از پیش تعیین شده است.

از این رو، بیشتر صرافی‌ها نظیر بایننس (Binance) یا کراکن (Kraken) پس از این بازتعریف، سپرده‌های ارز دیجیتال DOT کاربران خود را به صورت خودکار چند برابر می‌کنند. یعنی اگر شما ۱۰ ارز دیجیتال قدیمی DOT را قبل از بازتعریف سپرده‌گذاری کردید، بعد از بازتعریف توکن، به صورت خودکار ۱۰۰۰ واحد ارز دیجیتال جدید دات به شما تعلق می‌گیرد. البته برای محافظت بیشتر، کاربران تا بعد از عملیات بازتعریف قادر به برداشت رمز ارز جدید DOT نخواهند بود.

در ضمن کاربران باید در نظر داشته باشند که برخی از صرافی‌ها مانند اوکی‌اکس (OKEx) ام اکس سی (MXC) و سایر موارد، جفت‌های معاملاتی را در قالب ارز دیجیتال قدیمی دات (OLD $DOT) ارائه می‌دهند، در حالی که صرافی‌های دیگر همچون بایننس و کراکن، جفت‌های معاملاتی را بر اساس رمز ارز جدید دات (NEW $DOT) عرضه می‌کنند. دارندگان و تریدرهای ارز دیجیتال DOT بایستی صرافی مورد معامله خود را بررسی کرده تا بدانند سیاست‌های آن برای این ارز دیجیتال چیست.

پروژه‌های متکی بر پولکادات

اکوسیستم پولکادات دارای گستره وسیعی از کاربردها است. در حال حاضر ۱۸۸ پروژه بر اسس این پلتفرم ساخته شده است. این مجموعه شامل پروژه‌های رمزنگاری مربوط به امور مالی غیر متمرکز یا دیفای، کیف پول‌های ارز دیجیتال، پروژه‌‌های زیرساختی، توکن‌ها، اوراکل‌، DAO یا سازمان غیر متمرکز مستقل، حریم خصوصی، صرافی، بازی، اینترنت اشیاء، مقیاس‌گذاری و سایر موارد است. از چند پروژه معروف متکی بر پروتکل Polkadot می‌توان به چین لینک (Chainlink)، انکر (Ankr)، سلر نتورک (Celer Network)، آکروپولیس (Akropolis)، اوشن پروتکل (Ocean Protocol)، زیرو ایکس پروتکل (0x Protocol)، آیم توکن (imToken) و سایر موارد اشاره کرد.

نقش Polkadot در پروژه‌های دیفای

حوزه امور مالی غیر متمرکز به ترکیب پذیری، ارتباطات میان شبکه‌ای، انتقالات ارزش و پروتکل‌های ادغام شده با یکدیگر متکی است. همین منطق نیز عملا در پس زمینه کل پروژه Polkadot قرار دارد، پس به این ترتیب پروژه‌های DeFi از پولکادات استفاده می‌کنند. برای مثال، پروژه اتوماسیون دیفای و آکروپولیس اجماع محور به ادغام با میکر (Maker)، کامپوند (Compound)، کیورو (Curve) و دی وای دی ایکس (dYdX) بستگی دارد. چراکه آنها همکاری و مشارکت زیادی با اکوسیستم پولکادات داشته‌اند.

وجه تشابه پولکادات با شبکه اتریوم ۲

قرار است که شبکه اصلی فاز صفر اتریوم ۲ (Ethereum 2.0) در ماه دسامبر سال ۲۰۲۰ راه اندازی شود. این شبکه، مکانیسم استیکینگ کاملا پیش‌بینی شده‌ای را معرفی خواهد کرد. با این حال، استقرار کامل آن تا چندین سال ممکن نخواهد بود. به نظر می‌رسد که پلتفرم پولکادات نیز تشابه خارق‌العاده‌ای با اتریوم ۲ دارد. برای مثال، هر دو بلاک چین از فناوری شاردینگ پشتیبانی می‌کنند، یعنی فرایند پردازش را به صورت موازی و توسط شاردهای فردی انجام می‌دهند که وظیفه تقسیم حجم کار و برقراری ارتباط با یکدیگر بر عهده آنها است. شبکه Polkadot و Ethereum 2.0 همچنین مدل‌های اجماع ترکیبی، مکانیسم‌های استیکینگ و توابع انتقال حالت را اجرا می‌کنند.

خرید ارز دیجیتال DOT

پس از مدت‌ها انتظار، شبکه اصلی پولکادات راه‌اندازی شد. اکنون کاربران قادر به خرید ارز دیجیتال دات در صرافی‌های معتبر هستند. صرافی بایننس ارز دیجیتال دات را در روز ۲۹ مرداد ۹۹ به لیست مبادلات خود اضافه کرد. در همان روز، معاملات فیوچرز این ارز دیجیتال نیز به پلتفرم این صرافی اضافه گردید.

عرضه شبکه پولکادات و کوساما آلفا

شبکه کوساما -Kusama، نسخه آزمایشی (Alpha) منتشر شده شبکه پولکادات بود و از زمان راه‌اندازی آن، هزاران توسعه‌دهنده و افراد علاقه‌مند را که مایل به شرکت در آن بودند به خود جلب کرد. کوساما به گونه‌ای طراحی شده که به توسعه‌دهندگان و اعضای شرکت اجازه می‌دهد تا بدون نیاز به آزمایش دقیقی که باید در شبکه اصلی پولکادات انجام شود، ایده‌های کاربردی غیرمتمرکزی را به سرعت ساخته و بکار بگیرند. از این رو، این پروژه توانست مخترعان زیادی را که قصد کاوش در فناوری پولکادات داشتند، به خود جذب کند. شبکه کوساما همچنان به دنبال توسعه‌دهندگان بیشتری برای اجرای ایده‌های جدید است.

عرضه شبکه کوساما در ماه می (اردیبهشت ۹۹) توسط بنیاد وب۳، اولین گام در ارائه شبکه اصلی Polkadot محسوب می‌شود. پولکادات به نوبه خود، یک پروتکل شارد شده است که به بلاکچین‌‌های غیرمتمرکز اجازه می‌دهد با یکدیگر کار کنند.

مشکل اتصال بلاک چین‌های جداگانه به یکدیگر، مدت‌هاست که یک معضل اساسی برای دنیای Blockchain به شمار می‌رود و راه‌حل پولکادات، مجموعه‌ای از موارد استفاده جدید و جذابی را برای آن ارائه خواهد داد. تیم سازنده این پلتفرم امیدوارند که راه‌حل قابلیت همکاری آن‌ها، تبادل داده‌ها را آسان‌تر کرده و حجم کاری میان بلاک چین‌ها را با حل مسائل مربوط به توان عملیاتی که مانعی برای مطابقت برنامه‌های غیرمتمرکز و افزایش مقیاس‌پذیری شبکه در چندین بلاکچین هستند، همسان‌سازی کند.

در حال حاضر، چندین شرکت کننده در شبکه اصلی پولکادات، از جمله تیم‌های معتبری همچون آکالا (Acala)، مون‌بیم (Moonbeam)، چین لینک (Chainlink)، لامینار (Laminar) و سایر موارد حضور دارند.

این ‌تیم‌ها با کمک یکدیگر در حال ساخت و اجرای راه‌حل‌هایی برای تعداد بی‌شماری از اپلیکیشن‌های دنیای واقعی مانند استیبل کوین‌های – Stablecoin میان زنجیره‌ای، قراردادهای هوشمند آگنوستیک بلاک چین، پروتکل‌های حفظ حریم خصوصی و شبکه‌های اوراکل هستند. تیم‌های نامبرده به دنبال راهکارهایی برای طیف وسیعی از برنامه‌ها از جمله برنامه‌های مالی، بازی و سرگرمی، هویت دیجیتال، اینترنت اشیاء، مدیریت زنجیره تأمین، شبکه‌های اجتماعی و تکنولوژی‌های ابری هستند.

شبکه‌ها و برنامه‌های کاربردی در Polkadot می‌توانند اطلاعات و عملکردهایی همچون اپلیکیشن‌های گوشی‌های هوشمند را بدون نیاز به ارائه‌دهندگان خدمات متمرکز، با یکدیگر به اشتراک بگذارند. به صورت کلی، رونمایی شبکه پولکادات موفقیتی چشمگیر بوده و بسیاری از کارشناسان بلاک چین در حال حاضر به دنبال پروتکلی هستند که در گسترش کاربرد این صنعت نقش داشته باشد.

همانطور که تیم‌های سازنده این پلتفرم، مزایا و کارایی‌ اجرای پروژه خود را بیشتر درک می‌کنند، اکوسیستم پولکادات نیز روز به روز بزرگتر و مستحکم‌تر می‌شود. طراحی منحصر به فرد Polkadot، امکان بیشتری برای نوآوری منعطف‌تر نسبت به شبکه‌های قبلی فراهم می‌کند. با گردآوری چندین زنجیره تخصصی در یک شبکه مقیاس‌پذیر، فناوری بلاک چین می‌تواند به پتانسیل کامل خود برای موارد استفاده در جهان واقعی دست یابد، بازارهای جدیدی ایجاد کرده و راه را برای اقتصادهای غیرمتمرکز آینده باز کند.

منبع: Blokt